MIREILLE Vanblaere stuurt me een pas door haar gemaakte tekening: twee kippen, beide full colour, van elkaar gescheiden door een blank gehouden kattenkop. De opengesperde kattenmuil maakt de situatie duidelijk: de jager staat op ’t punt toe te slaan. Schrikken de kippen? Ze kijken eerder onbegrijpend — gebeurt er iets?! — waarmee Vanblaere een kort moment in ons aller bestaan vastlegt, het momentum vlak voor de waarheid zich in verschrikkelijke hevigheid aan ons, onoplettenden, openbaart.
Ik zoek een equivalent in de geschiedenis en kies voor een groepsfoto uit 1933. We zien ‘Het Nederlandse en Vlaamse auteursbanket’⇲ een literair evenement dat in dat jaar op 26 augustus doorgaat. In Deerlijk of all places. Merkwaardig detail: op dezelfde dag viert ook de Bond van de Kroostrijke Gezinnen daar zijn verjaardag, ik weet niet of er een verband is. Hoe dan ook, iedereen tekent present, we zien een hele generatie Nederlandse en Vlaamse schrijvers in één frame. Wikipedia⇲ vermeldt in de legende alle namen en zo herkennen we aan de dis (34) Willem Elsschot, (38) Henriette Roland Holst, (39) Marnix Gijsen, (43) Stijn Streuvels, (44) Jan Greshoff, (45) Arthur van Schendel… [Helaas pindakaas, 't is te mooi om waar te zijn. Hoe de vork juist aan de steel zit, leest u in een vervolgstuk: Weer naar Deerlijk⇲.]
Edgar Ansel Mowrer⇲ is er in Deerlijk niet bij. Da’s logisch, hij is geen Nederlandse of Vlaamse schrijver en van de Kroostrijke Gezinnen is hij evenmin. Hij is een Amerikaanse journalist, correspondent in Berlijn. En hij doet dat goed, in 1933 wint hij een Pulitzer Prize for Correspondence⇲ voor zijn reportages over Hitlers opkomst. In dat jaar verschijnt ook zijn boek Germany Puts the Clock Back (Duitsland draait de klok terug) dat je op 't internet, hier⇲ en daar⇲, volledig kunt lezen. Mowrer laat in er in zijn werk geen twijfel over bestaan, hij beschrijft onomwonden de opengesperde muil van het nazisme. De nazi’s belagen er hem voor, collega’s vrezen voor zijn leven, de krant haalt hem uit Duitsland weg. Dat gebeurt omzeggens op hetzelfde moment dat de Nederlandstalige schrijvers in Deerlijk kip verorberen. De foto toont daarmee, net als de tekening van Vanblaere, een kort moment in het bestaan, het momentum vlak voor de waarheid zich in verschrikkelijke hevigheid aan onoplettenden openbaart.
Flor Vandekerckhove⇲
Flor Vandekerckhove⇲
Edgar Mowrer. Germany Puts the Clock Back. 325 pp. Uitg. John Lane Company. 1933.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten