donderdag 22 december 2016

De rondtrekkende arbeider van John Dos Passos

— John Dos Passos (1896-1970) —
Enkele weken geleden verschaf ik me hier toegang tot de volledige collectie van Partisan Review, cultureel tijdschrift, van 1934 tot 2003 in de Verenigde Staten. Nu en dan schrijf ik er een stukje over.
In een eerste post heb ik het, hier, over het jongensclubje dat de redactie vormt en een tweede vind je daar, over Mary Mc Carthy die in dat clubje haar mannetje moet staan.
Intussen beland ik in het januarinummer van 1938. Daarin valt me The Migratory Worker op, De rondtrekkende arbeider, een kort verhaal van John Dos Passos, een van Amerika’s grote schrijvers.
Ik lees een staaltje van proletarische literatuur, genre dat vooral in de jaren dertig opgang maakt. Soms verwijst die term naar literatuur door arbeiders geschreven, soms naar verhalen over de arbeidersklasse. In beide gevallen is het literatuur die zich voor socialisme of communisme uitspreekt.
John Dos Passos is van rijke komaf, maar hij wordt als jongeman beïnvloed door het communisme, eerst door de Moskougetrouwen, daarna door trotskisten. Zoals we dat wel meer zien, schuift hij, ouder wordend, naar rechts op. Maar in 1938, wanneer hij The Migratory Worker schrijft, zijn we zover nog niet.
In dat verhaal beschrijft John Dos Passos de belevenissen van Ike Hall, een ongeschoolde jongeman die door het land trekt op zoek naar werk. Hij sluit aan bij de beruchte Industrial Workers of the World — de Wobblies —, een vakbond die het socialisme, de revolutie en het anarcho-syndicalisme genegen is. Hij ontmoet Jinny Connor die, ondanks weerwerk van haar familie, zijn gezellin wordt. Ze moeten er wel voor naar Kansas City uitwijken. Daar keren de kansen en niet bepaald in de goeie richting. ’s Nachts slapen ze buiten.
Wanhopig als hij is kiest Ike uiteindelijk voor een job in de olievelden van Oklahoma. Hij moet er wel zijn lidmaatschap van de vakbond voor opgeven en wordt zodoende iemand die de solidariteit ondergraaft, ‘a scab’, een onderkruiper: ‘Ike felt worse than he’d ever felt in his life, but what the hell could he do? Looked like it was scab money or no money.’

Geen opmerkingen: