Hoe Lou Reed een dichter werd

Delmore Schwartz, met op de achtergrond Lou Reed (ingekleurde tekening/collage van Anya Ulinich⇲.) De gele banaan heeft Andy Warhol (1928-1987) speciaal voor The Velvet Underground gemaakt, zeggen Lou Reed en John Cale, oprichters van de groep, die banaan is het beeldmerk van The Velvet Underground geworden. Met de erven van Andy Warhol kwam er een copyright-affaire⇲ van.

 

IN DE VROEGE jaren zestig studeerde de jonge Lou Reed journalistiek, filmregie en creatief schrijven aan de Syracuse University in New York⇲, ’t was geen goede tijd voor Reed, maar hij leerde er wel professor Delmore Schwartz kennen. Die wakkerde in hem het verlangen aan om literaire excellentie na te streven. Reed sprak over die hoogleraar waarderend als over de eerste grote persoon die hij ooit ontmoette. 
Schwartz was bovenal een dichter wiens leven en werk al gauw in een neergaande spiraal terechtkwamen, maar Reed bleef hem eren. Hij bracht in European Son een eerbetoon aan zijn mentor. Dat heb ik eerder al in een inleiding⇲ verteld, zoals ik dat daar ook al deed voor My House. Schartz’ biograaf (°) vermeldt dat Reed zijn ‘spiritual godfather’ later nog wil opzoeken, maar de dichter is dan al zover heen dat hij bezoek afwendt. (Dat ver-heen-zijn van Delmore verwerkte ik in een handpalmverhaal: Gisteren op de Spinoladijk⇲.) 

Lou Reed schrijft op een hoger literair niveau dan we dat van rock & roll-teksten gewoon zijn. Ik ga me hier niet slimmer voordoen dan ik ben, ’t meeste wat ik van Lou Reed weet, komt van Kris Verdonck⇲ — volgens Didi de Paris⇲ is Verdonck trouwens the one and only alhier wonende Reed-kenner — maar ik ken wel Lou Reed:Berlin⇲ (2008), mijns inziens een monument uit de cultuurgeschiedenis⇲ en ja, da’s toch van een ander niveau dan pakweg Kom van dat dak af⇲ (en ik zeg dat met respect, ‘Dak’ was het eerste rocknummer dat ikzelf integraal meezong, de plaat kwam uit in 1959, ik was tien, Marcel Van Paemel⇲ had het me geleerd. Maar dit helemaal terzijde)

Het overtuigendste bewijs van Delmores invloed vind ik in The Hidden Corners of the Lou Reed Papers⇲, ik vertaal: ‘Toen de 28-jarige Lou Reed die avond op 23 augustus 1970 het podium van Max's in Kansas City verliet, stapte hij in vaders auto, ze reden naar het ouderlijk huis in Freeport, Long Island. Toen hij van het podium stapte, verliet hij de band – het was zijn laatste avond met de Velvet Underground. Veel belangrijker echter is dat hij ook de muziek achter zich liet. Zo begon Lous schrijverscarrière. Reed verliet de schijnwerpers van New York City en stortte zich hals over kop in de stillere wereld van het schrijven. Hij zou pas weer in het openbaar verschijnen in het voorjaar van 1971, op het podium van het St. Marks Poetry Project, waar hij enkele originele gedichten voordroeg. Het is bekend dat hij zichzelf, vóór hij zijn eerste gedicht van die avond voordroeg — "We Are The People" — tot dichter uitriep: I'm A Poet !’ Iggy Pop deed later iets moois met We Are The People: hij declameerde het in parlando⇲, met mooie jazzmuziek op de achtergrond. In een interview voegde hij daar nog een portie duiding aan toe: kijken!⇲

Flor Vandekerckhove⇲

(°) James Atlas. Delmore Schwartz. The Life of an American Poet. 1977. Uitg. Farrar, Straus & Girox. 417 pp.