De tragiek van de Vindictive

— Links: het herdenkingsmonument op de oostelijke strekdam van de Oostendse haven. Rechts: de Vindictive, gezonken in de havengeul. —

TIJDENS DE EERSTE Wereldoorlog worden er 3274 operaties uitgevoerd door 320 duikboten. 273 U-Boten vernietigen meer dan 11 miljoen ton handelsschepen. Zee kiezen doen die onderzeeboten o.a. vanuit Brugge. Daar is plaats om er voortdurend een dertigtal te onderhouden. Via kanalen varen ze naar Zeebrugge en Oostende en van daaruit naar zee. Voor de Britten komt het er op aan de twee havengeulen te blokkeren.

Een eerste poging gebeurt in de nacht van 22 april 1918. Enkele minuten voor middernacht, ontbrandt over heel de kust een meedogenloze strijd. Het gevecht overtreft alles wat men tijdens die oorlog al gezien heeft. Nooit worden zoveel decoraties voor moed en dapperheid toegekend aan Britse soldaten die bij een enkele operatie betrokken zijn. Om drie uur is het alweer stil. De Britse aanvallers trekken zich terug en de Duitse verdedigers schouwen de schade. Blijkt dat de Britten in de Zeebrugse haven drie schepen en een duikboot hebben doen zinken waardoor de haven geblokkeerd is… zij het alleen bij laagwater.

De Vindictive neemt aan de operatie deel. Het schip dient als stormboot. Aan het uiteinde van de pier, bovenaan de muur, zet de Vindictive troepen af. Dat gaat alzo. Tijdens de aanval produceren de Britten een rookgordijn dat hen onzichtbaar maakt. Helaas verandert de windrichting en vlak voor de ogen van de Duitse kanonniers verschijnt een volmaakt doel. Het schip is dan tot op een halve kilometer genaderd. De manschappen sneuvelen bij bosjes. Eén minuut na middenacht raakt het schip de pier en de landingstroepen doen wat hun opgedragen wordt. Intussen proberen de blokschepen de dam te passeren. Dat lukt, zij het gedeeltelijk.

Tijd om de terugtocht te organiseren. Moeilijke klus, de stormtroepen bevinden zich nog op de pier. De mannen moeten het open terrein in korte, snelle stormlopen traverseren, om zichzelf, en hun gewonde kameraden, met touwen en stormladders op te hijsen naar de top van de muur. Daar bereiken ze de loopplanken en strompelen naar in de Vindictive.

Maar Zeebrugge is maar een van de doelwitten, ook Oostende wordt die nacht geviseerd. De poging om zodoende ook het kanaal Brugge-Oostende onbruikbaar te maken mislukt. De actie zal nog een flinke staart krijgen. Bij de nieuwe poging om Oostende af te sluiten is de Vindictive weer van dienst, nu om in de Oostendse havenmonding te zinken. Op 9 mei 1918, om elf uur ’s avonds, steekt het konvooi van wal. De intussen opgekomen mist maakt er een zootje van. Dertien minuten nadat de Vindictive de Stroombankboei passeert, stoomt het schip westwaarts, evenwijdig aan de kust, op zoek naar de onzichtbare haveningang. En dan weer oost. En weer west. De haven zien ze niet, maar het schip bevindt zich nu wel in te midden het spervuur. Wanneer de Vindictive dat spervuur frontaal trotseert is het veel te dicht bij de westelijke pier. Het schip moet weer naar het midden om een obstakel te kunnen zijn. In het gevecht is de kapitein gedood en ook de navigatie-officier is gekwetst. De fel beschadigde Vindictive eindigt de dolle vaart door tegen de oostelijke pier aan de grond te lopen. De luitenant die nu het bevel voert, geeft bevel het schip te verlaten en de springladingen worden ontstoken. De Vindictive zinkt, maar niet op de plaats waar de Britten dat willen en… de havenmond is nog altijd bruikbaar. Ook de tweede poging om Oostende te blokkeren is dus een fiasco. Een derde poging komt er niet omdat de Duitsers inmiddels alweer de Zeebrugse vaargeul vrijgemaakt hebben.

Al dat geweld leidt tot povere resultaten. Het einde van de Vindictive kan daarom alleen maar tragisch genoemd worden. Hoeveel mensen zijn daar gevallen? Het is een balans die ik niet op 't internet vind. Journalist op rust André Vollmacher weet dat er tijdens de twee operaties aan Britse zijde alleen al meer dan 200 doden vallen: They shall grow not old, as we that are left grow old: / Age shall not weary them, nor the years condemn. / At the going down of the sun and in the morning, / We will remember them.

Flor Vandekerckhove⇲

[Dit stuk, in 2013 gepost, herwerk ik in 2020. Ik schrap 400 woorden en plaats bovenaan nieuwe foto's.]