In 1973 las ik Het alternatief,
een boekje van de Franse filosoof Roger Garaudy. Dat werk, met als ondertitel Socialisme met een menselijk gezicht, was
boeiend genoeg om het in een ruk uit te lepelen. Garaudy was tot in 1970 een leidende filosoof in de
Franse Communistische Partij (PCF) en je mocht hem in die tijd, zoals
hij dat hier trouwens zelf zegt, een staalharde stalinist noemen. Toen hij Het alternatief schreef was hij evenwel van zijn stalinistische sokkel gevallen. Hij was nu een zoekende
mens, zoals ik dat in die tijd ook was; vandaar wellicht dat het boek
me zo gebeten had.
Later zag ik op de televisie een reportage waarin de breuk van Garaudy met
de PCF getoond werd. Dat was in 1970, tijdens een congres, waarop de filosoof eerst
door een partijgenoot heftig bekritiseerd werd en vervolgens op het podium zijn
meningsverschil kwam verduidelijken. Waarna hij, onder oorverdovende stilte,
tussen de vele honderden congresgangers — waarvan er niet één applaudisseerde!
— weer naar zijn plaats trok. Niets had beter ’s mans eenzaamheid kunnen
demonstreren dan dat beeld dat u hier zelf kunt bekijken.
In mijn herinneringen gaat die reportage als volgt verder. We zien een
gedekte tafel ten huize van een ex-echtgenote van Garaudy. De vrouw, die alleen
leeft, zegt tot de reportagemaker dat ze de tafel ook in 1970 op die manier dekt,
vlak nadat ze op de radio de congresspeech van haar ex-echtgenoot gehoord heeft.
Alhoewel ze normaliter geen contact meer met elkaar hebben, zegt haar intuïtie dat hij bij haar langs zal lopen. En ja, het eerste wat Garaudy na dat congres doet, is daar aanbellen. Ze laat hem binnen, hij ziet de gedekte tafel staan en hij beseft dat ze zijn komst
voorvoeld heeft.
Ik vond het een bijzonder mooi verhaal dat ik aan mijn vele — ik zei
toch dat ik een zoekende mens was — intieme vriendinnen vertelde. En telkens geraakte ik er weer door ontroerd. Dat maakte op die
vriendinnen veel indruk, zoveel zelfs dat ze in mij de troost zoekende Garaudy
zagen en in zichzelf de voorvoelende vrouw. Gevolg was dat ik bij daaropvolgende
bezoeken nog maar zelden met een ongedekte tafel verwelkomd werd. Met alle gevolgen van dien. Nooit zal ik de dag vergeten
waarop ik op drie verschillende plaatsen kip met frietjes voorgeschoteld kreeg.
Met die Garaudy ging het vervolgens van kwaad naar erger, hij ruilde
het stalinisme in voor weer een ander fanatiek geloof dat hij zo mogelijk nog fanatieker
ging verdedigen. Met mij daarentegen kwam het uiteindelijk wel goed, al moet ik
eraan toevoegen dat ik tegen die tijd danig verdikt was.
Flor Vandekerckhove
Geen opmerkingen:
Een reactie posten