Verliefd

Marie-Louise Bernini (1918-1949).

’t Mag vijftien jaar geleden zijn, minstens, maar ik heb nog altijd moeite om het toe te geven: ooit ben ik verliefd geworden op een foto. Dat was in Londen, in de Freedom Bookshop, een winkel gespecialiseerd in anarchistische literatuur. Ik had daar essays gekocht van Charlotte Wilson (*) en een werk van Vernon Richards, Lessons of the Spanish Revolution, een klassieker. Ik schafte me er ook een boek aan met stukjes die Marie-Louise Bernini geschreven had. (**) Vooraan in die bundel, Neighter East Nor West, stond een foto van de auteur. Op die foto werd ik verliefd.

Nu zal ik de laatste zijn om te beweren dat anarchisten met een kassei in de hand afgebeeld moeten worden, of met een bom. Maar het beeld dat we daar van Marie-Louise Bernini te zien krijgen, is maar moeizaam met het anarchisme te rijmen. Toch niet met het anarchisme dat ik in de hoogdagen van de antiglobalisering heb leren kennen.

We zien een mooie, goed verzorgde vrouw die glimlachend opkijkt van het schrijfwerk. Links op tafel staat een kopje. Thee wellicht. Rechts: bloem in vaas. Alles straalt rustige ernst en huiselijkheid uit. Dit had het beeld kunnen zijn van een jonge doctoranda, gespecialiseerd in de polyfonie van de 14^de eeuw.

En nochtans. Marie-Louise Bernini was een stamboomanarchiste. Haar vader, Camillo, was een Italiaanse anarchist die in 1926 zijn thuis moest verlaten omdat Mussolini hem anders wel te grazen had genomen. Met zijn gezin vluchtte hij het land uit en kwam daarbij zowat overal in Europa terecht. In 1936 trok hij naar Spanje om tegen Franco te vechten. Tijdens de meidagen van 1937 werd hij daar door de stalinisten vermoord. Ook Marie-Louises moeder en haar jongere zuster waren activisten. Wanneer de anarchisten na WO II voor het eerst weer een grote internationale bijeenkomst hielden, was Marie-Louise in Parijs als afgevaardigde van de Britse anarchisten. Daar ontmoette ze haar moeder die er door de Italiaanse anarchisten naartoe gestuurd was en haar zuster die er deel uitmaakte van de Franse delegatie. Ik bedoel maar: die mooie, rustige, goed verzorgde vrouw die we op de foto zien, had wel een en ander meegemaakt.

We weten dat de foto gemaakt werd door Vernon Richards. Deze Vernon, die eigenlijk Vero Recchioni heette, was niet alleen een anarchist, publicist en uitgever, maar ook een goede fotograaf. Hij was bovendien de man van Marie-Louise.

Vernon Richards heeft zijn vrouw liefdevol gefotografeerd, zo’n compositie liegt niet. Op die foto kijkt Bernini ook met liefde naar de fotograaf, dat liegt evenmin. Verklaart dat waarom een willekeurige toeschouwer op dat beeld verliefd kan worden? Wellicht wel, want haar liefdevolle blik wordt uiteraard ook door de kijker opgevangen. 
Blijf jij daar onbewogen bij? Ik niet. Zeker niet omdat ik ook het vervolg ken. Marie-Louise Bernini sterft op 13 april 1949 in het kraambed. Ze is nauwelijks 31. Het kind overleeft het evenmin.

Flor Vandekerckhove

(*) http://florsnieuweblog.blogspot.be/2012/03/een-muf-riekend-spoor-van-charlotte.html
(**) Marie-Louise Bernini. Neighther East Nor West. Selected Writings 1939-1944. 192 ps. Freedom Press, London. 1988.