'Hij kreeg een schot al in zijn gat' (Uit een Oostendse liedtekst)

Boven Oostende wordt een luchtschip neergehaald. Hij komt vlak naast de oude vismijn (de sierk) terecht. Op de ommezijde staat handgeschreven: 'Un zeppelin abattu devant Oostende 1917.' Maar is dat juist? (Foto collectie D. Eyland.)

Op de foto is een luchtschip te zien, dat in het water van de haven terechtkomt, vlak naast  de vismijn — de cierk. Toen ik die foto voor het eerst zag, moest ik denken aan een liedtekst die wijlen Jef Klausing uit het wankele geheugen van oude Oostendenaars gevist had (*): 

’s Avonds ging hij naar Iengeland / Om bommen te smijten / En de vluchtelingen zagen dat / en riepen den Iengelsman. / Hij kreeg een schot al in zijn gat / En ie had twee vlerken / En osten in de haven kwam / dan riepen ze hoera. Het refrein van dat lied gaat als volgt: En in Ostende, den tiensten oegst / Lag er in d’haven een zippeling, / Een Iengels vliegmachien / Had dat gezien / En ie smeet een bom op de zeppeling. 

De tekst is duidelijk. Datum van het gebeuren is 10 augustus.

Op de foto die ik heb staat achteraan handgeschreven: Un zeppelin abattu devant Ostende 1917. Da's vreemd, want Jef Klausing heeft een en ander over dat lied uitgevist: 

‘De Duitse bestuurbare luchtballon L.12, die op 9 augustus 1915 een raid boven Dover had uitgevoerd, werd door een Engels vliegtuig boven zee neergeschoten. Van de 31 leden van de bemanning konden er enkel 14 gered worden.’ (…) ‘Het wrak werd binnengesleept in de haven van Oostende. Een kraan moest erbij gehaald worden om het gevaarte aan land te trekken, doch bij dit maneuver scheurde het omhulsel en kwam het gas vrij dat deze bevatte. Een uitslaande vonk van een voorbijvarend schip deed het gas ontvlammen en het overblijfsel van de ballon vatte vuur.’

Het lied gaat dus over een voorval in 1915 en de tekst achteraan de foto heeft het over 1917. Waardoor een mens het zich begint af te vragen: hoeveel luchtschepen zijn er eigenlijk in dat dok terechtgekomen? Gelukkig zijn er mensen als Erwin Mahieu die alles weten: 

'De Zeppelin t.h.v. van de “cirque” in Oostende is de L.12. Deze was samen met nog twee andere Zeppelins een aanval aan het opzetten richting Londen, toen hij op 9 augustus 1915 getroffen werd in het staartgedeelte en langzaam leegliep. Hij werd richting Oostende gesleept met de bedoeling hem te redden met de 40 ton kraan aan de Cockerillkaai, tot een vonk dan toch de Zeppelin deed uitbranden (10 augustus 1915). De eerste foto kreeg mijn bijzondere aandacht: ik heb een foto van enige seconden later waar je nog uitsluitend het staartstuk ziet. Ontelbaar zijn de foto’s die van de L.12 genomen werden toen hij Oostende werd binnengeloodst. Je zou bijna denken dat iedere Duitser met een fotoapparaat rondliep ! De foto die je toont is wel degelijk van deze L.12, in 1915'

Flor Vandekerckhove

(*) Jef Klausing, Het groot Oostendsch liedtboeck, 1991. p. 511.

[In DLVuurtorenwachter dateert deze post van 2014. In 2022 redigeer ik het stuk opnieuw ten behoeve van de FB-groep Oostendse verhalen.]