De ene zeppelin is de andere niet

— Luchtschepen boven Oostende (maar of ’t een zeppelin is?) —

Ik heb — hier — eerder  al een stukje aangeboden dat over luchtschepen gaat die ten tijde van de Eerste Wereldoorlog Oostende aandoen. Daarin legt architect Erwin Mahieu (een specialist van dat oorlogsgebeuren) het verschil uit tussen de soorten: ‘Er is een verschil tussen een Zeppelin en een Astra Torres: de gondel van deze laatste zit niet vast aan de met gas gevulde ballon, maar hangt eraan met kabels op enige meters afstand.’ De Britten brengen naar Oostende hun Astra Torres mee, de Duitsers bombarderen de stad vanuit een zeppelin.

Het valt me op dat lezers het in alle gevallen toch over zeppelins blijven hebben. Het komt, denk ik, doordat er een verschil is tussen een Zeppelin met hoofdletter en een zeppelin zonder. De eerste is dan een merknaam, de tweede een soortnaam.

Het gebeurt wel meer dat een merknaam als soortnaam gebruikt wordt. Wie het over een bik heeft, bedoelt daar wellicht een balpen mee, van welk merk ook. Niet elke waterverwarmer is een Bulex, maar we zeggen desalniettemin dat de bulex kapot is. Wanneer ik mijn kodak zoek, dan vind ik hopelijk mijn fototoestel, dat nochtans Sony heet. De rij is lang: pamper, maïzena, pyrex, skai, tefal, vaseline, walkman, luxaflex… Het zijn soortnamen, maar ze stammen wel degelijk van merknamen af. Ook persoonsnamen kunnen zo’n soortnaam worden. De sandwich is genoemd naar de graaf van Sandwich; de diesel naar uitvinder Rudolf Diesel; een hooligan is niet noodzakelijk familie van de Ierse familie met die naam; een casanova hoeft niet per se de afstammeling van de achttiende-eeuwse avonturier te zijn en een luchtschip wordt in de volksmond zeppelin genoemd, ook als die Astra Torres niet door Ferdinand Adolf Heinrich Graf von Zeppelin ontworpen werd.

Ik weet dat allemaal doordat ik het deze morgen gegoogeld, heb, kort nadat ik me met een gilette geschoren had. Dus, laat me nu maar rustig een nescafé drinken. Ik moet alleen oppassen dat ik niet op het formica van mijn tafel mors, of erger nog, op de linoleum, want ik zit zonder kleenex. En met een stanleymes of met tipp-ex kan ik die vlek niet opkuisen hé.

Flor Vandekerckhove

[Deze post dateert oorspronkelijk van 2014. Ik redigeerde het stuk opnieuw in 2020, ten behoeve van de ‘FB-groep Oostendse verhalen’.]

En waarom spreken we hieronder van een filmpje

terwijl het overduidelijk een verhaal is? (Grapje)

www.youtube.com/watch?v=ZYfvw8n3aE8