Geheimen van de k(r)aai

Al brachten de kraaien het uit.

Een kwarteeuw lang heb ik Het Visserijblad uitgegeven, het tijdschrift van de Vlaamse zeevissers. Een kwarteeuw lang heb ik me in die jagersgemeenschap ondergedompeld en al die tijd heb ik op de kaaien de woorden en de feiten genoteerd, de zekerheden en de twijfels die daar geuit werden. Trouw heb ik er ook telkens verslag van uitgebracht.

Maar niet altijd! Veel van wat ik daar gehoord heb, is immers niet voor publicatie bestemd. Dat heeft in eerste instantie met zwartwerk te maken, met een grijs circuit, met economische praktijken die het daglicht niet mogen zien. U weet waarover ik het heb, want het is niet omdat iets niet uitgebracht wordt, dat u het niet weet. Het betreft dan ook praktijken die ik, als journalist, in de denkbeeldige rubriek Publiek geheim pleeg onder te brengen.

Maar er is meer, veel meer. De economische geheimen vormen maar een miniem deel van al wat vanuit de visserij zijn weg naar de openbaarheid niet vindt. Er bestaat daar immers een ongeschreven wet die zegt: alles wat in zee gebeurt, blijft in zee. Niet bestemd voor publicatie is alles wat onderweg, aan boord van ’t schip, gebeurt. Ruzies, afrekeningen, vechtpartijen, ja zelfs doodslag, als ’t al geen moord is… Daar wordt door de vissers niet over gesproken.

Er is nog een derde categorie geheimzinnigheden. Ook die heb ik nooit gepubliceerd. Maar ik heb ze wel genoteerd. Meer zelfs, ik heb ze stuk voor stuk op waarheid gecontroleerd. En nu ik op pensioen ben, en me niet langer door mijn zwijgplicht gebonden voel, wil ik ze vooralsnog publiek maken. Het zou te spijtig zijn, zo vind ik, mochten die verhalen, samen met de laatste vissers, voorgoed verdwijnen.

Over welke verhalen heb ik het? In de steekkaartenbak, die k(r)aaigeheimen heet, vind ik titels als Spookschip, Watergeest, Witte vrouw, Kludde, Dwaallicht, Weerwolf… Hola, zo hoor ik u al tegenwerpen. U hebt het over sagen en legenden, volksverhalen en mythen, bijgeloof en fabels. Ik begrijp uw twijfel, maar ik moet u tegenspreken. Het betreft verhalen die vissers me, veelal onder invloed en omgeven door de nodige geheimzinnigheid, in rokerige kroegen verteld hebben, maar die ik nadien wel degelijk op waarheid gecontroleerd heb. De titels (die ik misschien nog wel verander) mogen dan suggereren dat het visserijfolklore betreft, maar elk van de vertellingen, die ik op die steekkaarten gemakshalve onder zo’n volkse titel genoteerd heb, betreft zaken die door mij nagegaan zijn en die ik concreet kon maken met naam en toenaam, en veelal ook met traceerbare plaatsen en door elke lezer te controleren data. 
Daarover gaan die verhalen trouwens. Ze gaan minder over de warrige beweringen die de betrokkenen me eerst verteld hebben, ze gaan des te meer over wat ik op mijn zoektocht ondervonden heb, soms tot mijn eigen scha en schande.

In de maanden die volgen zal ik die losse notities fatsoeneren, zo neem ik me voor. Ik probeer uit elke steekkaart een volwaardig verhaal voor deze blog te distilleren en ik probeer het te doen zonder dat ik daarbij iemand kwets. Ik zeg dat omdat de meeste betrokkenen inmiddels wel overleden zijn, maar niet allemaal. U zult begrijpen dat ik mezelf een proces wil besparen.

Die manier van werken zal, zo denk ik, niet beletten dat u bij het ene verhaal zult griezelen, net zoals ik dat gedaan heb toen ik er research naar deed. Een ander zal u wellicht aan een detective, genre Philip Marlowe, laten denken, want zo voelde ik me ook toen ik het onderzocht. Een derde verhaal dreigt dan weer, zo zie ik ’t al gebeuren, erotisch te worden, want ik herinner me dat…

Hopelijk kan ik mijn bedoelingen ook hard maken, want het is en blijft een experiment. En een uitdaging. De vraag die ik bij elk van die steekkaarten moet beantwoorden is namelijk deze: ben ik in staat om bijvoorbeeld het genre van het griezelverhaal te imiteren of dat van de detectiveroman. En als kers op de taart uiteraard ook dat van een erotisch kort verhaal.

Ik heb er inmiddels al een in de blog geplaatst. Kijk maar eens naar het hierboven staande De Kludde van Oostende, gebaseerd op waargebeurde feiten, jawel: http://florsnieuweblog.blogspot.be/2014/04/de-kludde-van-oostende.html

Flor Vandekerckhove