De pensioengerechtigde leeftijd… Wat een wonderbaarlijk mooie tijd! De
telefoon zwijgt en er zit nauwelijks beweging in de mailbox. Eindelijk gelegenheid om ongestoord aan close reading te doen (Moby Dick), eindelijk tijd om auteurs te lezen waarover ik altijd hoor spreken, maar die ik geenszins ken (Borges).
Daarbovenop rest me voldoende tijd om de boeken te herlezen die me in mijn
jeugd van mijn sokken konden blazen. Zouden ze dat nu nog doen?
‘Ik ben alleen en zwoeg als
een slaaf in de sinaasappelplantage van Chula Vista. Maak ik vorderingen? Vind
ik een beetje meer mijn eigen ik? Ik geloof van niet. Ik ben alleen maar een
zeer arme, ongelukkige, ellendige mens. Ik lijk alles te hebben verloren. (…)
Ik heb geen gedachten, geen dromen, geen wensen. Ik ben even gezond als leeg.’ Het komt uit De
steenbokskeerkring. Ik ben een tiener wanneer ik boek het voor het eerst te lezen
krijg. Terwijl ik in het atelier van mijn vader aan ’t werken ben en de zomervakantie aan mij zie voorbijgaan, voel ik me zeer aangesproken. De kreeftskeerkring, De steenbokskeerkring,
Sexus… Het zijn boeken die mijn jeugd
verblijd hebben. Naast wat een mens op school te verwerken krijgt (Felix Timmermans & C°) is Miller een verademing.
Wat ik in die tijd evenwel niet weet, ook omdat er niemand is om me erop te wijzen,
is dat Miller een schrijversleven lang geïnspireerd wordt door het anarchisme. Hij is 22 wanneer hij de anarchistische propagandiste Emma Goldman hoort spreken. Ze moet nauwelijks moeite doen om hem te overtuigen en hij zal zijn hele leven
een anarchist blijven. Vanuit het anarchisme valt ook inhoud & vorm van zijn oeuvre te
begrijpen: dit is waarlijk het werk van een libertaire auteur. Alle waarden worden aangevallen, alle deuren ingetrapt, alle heilige huisjes ontheiligd. Het is niet voor niets dat het lemma over Miller in de Wikipedia begint met het citaat: ‘I see America spreading disaster. I see
America as a black curse upon the world.’ Al de boeken van Miller getuigen van
een onbeperkte, vrije, anarchistische expressie. Hier is een auteur aan het
werk die herhalingen laat staan en irrationele vondsten, die je als schrijver altijd wel op
je pad ontmoet, evenmin weggomt. Willekeur en toeval moeten, vindt hij, in
een boek evengoed hun plaats vinden.
Inmiddels ben ik geen zestien meer, maar al bladerend zie ik dat het werk
van Henry Miller me ook vandaag kan inspireren. Vooral de imperfecties
ervan bekoren me uitermate; zeker omdat ik onlangs nog het schrijversadvies van
Anne Lamott (in Bird by Bird: Some
Instructions on Writing and Life) genoteerd heb: ‘Perfectionisme is de stem van de onderdrukker, de vijand van het volk.
Het zal je je leven lang verkrampt houden.’ 't Is een schrijversadvies
dat me van pas komt, nu ik nadenk hoe ik een vervolg aan GAUW! kan breien, boekje dat ik onlangs in de beste tradities van het anarchisme, zonder copyright verspreid.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten