Drie ervaringen die me iets over mezelf leren

— Het slotbeeld van Down by Law. Zack en Jack gaan elk huns weegs. —

De Amerikaanse regisseur Jim Jarmusch heeft me onlangs weten te ontroeren met Paterson, een film waarover ik hier eerder al een lovend stukje geschreven heb. Nu heb ik diens Down by Law in huis gehaald, een zwart-wit prent uit 1986. Ik heb die een kwarteeuw geleden al eens gezien en het slotbeeld treft me vandaag nog altijd even hard als toen.

Nadat ze enige tijd samengeleefd hebben gaan Zack (Tom Waits) en Jack (John Lurie) in die slotscène elk huns weegs. In een lange shot zie je de twee mannen almaar verder uit elkaar gaan.

De scène zegt iets over de mens die ik ben, daarom treft hij me zo. Ook ik ontmoet mensen, trek ermee op, deel er intense ervaringen mee en laat ze dan achter. Dat gebeurt veelal op dezelfde manier als in de film. ‘Welke weg kies jij?’ vraagt Jack. Pas nadat Zack gekozen heeft, maakt ook hij zijn keuze: de andere kant! 
Tot zover de eerste ervaring.

Na de film ga ik slapen en in die slaap ben ik op bezoek bij mijn maat Johan. Ik zit daar in zijn huis, aan tafel. Terwijl hij weg is om iets te halen komt zijn echtgenote de living binnen. Ze had niet verwacht had dat ik nog eens zou langskomen, zegt ze, maar kijk, ik ben daar nu toch. Vreemd is dat ze een merkwaardig schoonheidsmasker draagt. Zoiets heb ik nooit eerder gezien, het masker verandert zoals de schermbeveiliger van een computer dat doet. Of dat merkwaardige schoonheidsmasker droomkundig iets te betekenen heeft is mij onduidelijk en voor wat ik te zeggen heb is 't ook onbelangrijk, maar ’t is toch te opvallend om het onvermeld te laten. 
Wel is het mij meteen duidelijk waarom ik nu, vlak na Jarmusch’ slotbeeld in Down by Law, over dat koppel droom. Niet zo lang geleden heb ik hen aan zo’n symbolische tweesprong achtergelaten, er goed over wakend dat ik de andere kant uitging. Voorwaar een pijnlijke ervaring, maar niets aan te doen, zo ben ik nu eenmaal. Tegelijk besef ik ook wel dat het geen manieren zijn. Vandaar de droom.

Ik herlees wat ik hierboven geschreven heb en ik voel de onweerstaanbare behoefte opwellen om dit stukje met een positieve noot af te sluiten. Want niemand is alleen maar slecht, zelfs ik niet.

Laat dit de derde ervaring zijn. Naast Zack en Jack is er in Down by Law nog een hoofdpersonage. Dat is de moeizaam Engels sprekende Roberto (Roberto Benigni) die al eerder afscheid van zijn kompanen genomen heeft: ‘And now I have falled in love, at last.’ zegt hij hen, ‘I have finded my new home. She has asked to me if I stay here, to live together with her forever and ever. Like in a book for children.’  Ook dat heb ik op mijn levensweg mogen ervaren.

Wat maakt dat alles van me? Roberto vat het goed samen: ‘I am a good cheater and a good egg.’

Flor Vandekerckhove