Zo oud als de (Duinen)straat

Zo oud als de straat is een uitdrukking. Hij staat voor verschrikkelijk oud. Geldt dat voor de Duinenstraat? Is die straat verschrikkelijk oud? Wat we weten is dit: de Duinenstraat is niet als straat begonnen, maar als dijk. Raoul Eeckhout (°) heeft een lyrische inleiding nodig om het ontstaan ervan te beschrijven: 

‘Zeer lang heeft het geduurd vooraleer de Noordzee in haar rusteloze twist-dans de kuststreek, zoals wij die nu kennen, uit haar elastische schoot schudde, en terdege hebben, in dichterbij gelegen eeuwen, verscheidene mensengeneraties eraan gewroet en gekneed om haar naar hun gading te krijgen.’

Tiende en elfde eeuw brachten eens te meer overstromingen.

'Deze keer stelden de inwoners zich te weer en werden de eerste grote dijken ontworpen. Deze dijken die vertikaal op de kustlijn werden gebouwd, zijn kennelijk aangelegd om de bedreigde bewoonde gebieden tegen het zeewater te beschermen.’

Zijdeling is de naam van de dijk die ons interesseert. Hij moet de achterliggende nederzetting beschermen: 

‘Het is op deze dijk dat de huidige Duinenstraat, Sluizenstraat en Oudenburgsteenweg liggen.’

Ik weet niet of je die dijk vanaf de start een straat mag noemen. Als dat het geval is dan is zo oud als de straat hier: sinds de middeleeuwen. Maar misschien blijft de dijk gedurende eeuwen een talud en wordt hij pas straat wanneer er huizen op/naast gebouwd worden.

Architect Erwin Mahieu wijst me erop dat de eerste huizen in de Duinenstraat niet parallel aan, maar dwars op de dijk staan. Vandaag zijn daarvan nog enkele voorbeelden te zien, zij het almaar minder. Binnenkort zullen er geen meer resten. Zou iemand ze geïnventariseerd hebben?

In zijn concreetheid kennen we de Duinenstraat als een fenomeen van lintbebouwing. Wie van de duinen naar het dorp trekt doet dat via een lange huizenrij. Ik ga op zoek naar het begin ervan. De oudste foto die ik vind dateert van vlak voor de Eerste Wereldoorlog. (°°) We bevinden ons op de hoek die gevormd wordt door Kapel(le)straat-Driftweg en Duinenstraat. De straathoeken zijn op dat moment nog onbebouwd. De rechtse straathoek wordt ingepalmd door tennisvelden van het chique Grand Hotel de l’Espérance↗︎ dat om die hoek in de Driftweg ligt. De tennisvelden zijn met gaas afgebakend. Aan die kant kunnen we maar één gebouw zien staan: de garage van dat hotel. De linkerhoek, waar in 1923 hotel Helvetia↗︎ komt te staan, ligt braak. Voorbij de hoek staan twee huizen. Het eerste is de kruidenierszaak In den anker. Dat huis is niet zo oud als de straat, het wordt in 1913 voor Alfred Constandt gebouwd. Het is wel ouder dan de bestrating, kasseien komen er in de Duinenstraat pas in 1936. Achter de winkel ligt een onbebouwd stuk en dan volgt de herberg van Hypoliet Decuyper; misschien is dat gebouw ouder. Het zijn hoe dan ook de eerste ondernemingen die in de Duinenstraat een graantje meepikken van het ontluikende toerisme.

Waarna er op de foto, langs de lange rij lantaarnpalen, alleen nog polders te zien zijn. Met het vergrootglas zie ik, in de verte, één, twee, misschien wel drie gebouwtjes. De afstand kan ik niet inschatten. Zijn dat zo’n ‘dwars op de dijk gebouwde’ huizen? En zijn die zo oud als de straat?

Flor Vandekerckhove⇲

(°) R. Eekhout, Zoeklicht op Bredene, 1968.  
(°°) E. Mahieu & F. Huygebaert, 100 jaar Bredene aan Zee in beeld, 2001.

[Ik publiceer dit stukje in 2017. In 2024 redigeer ik het opnieuw, ten behoeve van de FB-groep Bredene Retro.]