Over James en Franz, vader & zoon, twee dichters

— Franz en James Wright. —

Franz Wright is een Amerikaanse dichter. Ik heb hier een prozagedicht van hem vertaald. Franz is ook de zoon van dichter James Wright, en ook van James heb ik daar een gedicht vertaald. Vader & zoon zijn niet alleen dichters, ze zijn ook bijzonder goed, ze hebben beiden de Pulitzer Price voor poëzie gewonnen, een unicum. 

Je zou zo denken, godver, had ik ook maar een vader-dichter, dan was ikzelf zeker de prins der Vlaamse dichters geworden of minstens van de West-Vlaamse. Maar wanneer je de poëzie van die twee leert kennen, denk je daar toch alweer anders over. Wanneer de zoon voor ’t eerst een gedicht aan z’n vader laat zien, zegt die: ‘Je bent een dichter. Welkom in de hel.’ Daar zou een mens toch aan de drank van geraken, wat met James ook gebeurt. Of je zou er katholiek van worden, en zelfs dat is die — ook manisch-depressieve — mens overkomen. Zoveel onheil! Franz komt dan ook uit een disfunctioneel nest om u tegen te zeggen. Wat blijkt uit het gedicht Circle, over zijn moeder, en Last, over z’n vader. Beide staan in de bundel met de veelzeggende titel Kindertotenwald.

Ik ga die twee prozagedichten niet helemaal vertalen, daarvoor zijn ze te lang en de taal is te geconcentreerd. Ik beperk me tot een passage uit elk, die aantoont hoe erg het was. Let wel: geen verslagen, geen reportages, wel gedichten. Eerst over de moeder die tijdens haar zwangerschap de dood van haar eigen moeder beweent. Neen, Franz wordt niet onder een gunstig gesternte geboren. Uit Circle dus: 

Geboren worden uit een moeder met zoveel verdriet, dat is niet niets. En dan de vader, van wie James zegt dat het de mens is die hij ’t liefst van al zag. Uit Last:

Je vraagt je af of het daarna nog goed gekomen is met die jongen. Niet echt, neen.

En dan wil ik nog iets zeggen over het boek waarin die twee (proza)gedichten voorkomen. Op de cover staat een — ik wik mijn woorden — verschrikkelijk mooi schilderij van Michaël Borremans. Wat erop wijst dat de Vlaamse schilders nog altijd een vooraanstaande positie in de wereld innemen en dat ze hun historische voorgangers bijgevolg recht aandoen.

Flor Vandekerckhove

° Kindertotenwald. Franz Wright. Prozagedichten. 109 ps. Alfred A. Knopf New York. 2013.