 |
| Cowboy Burns wordt achternagezeten door een helikopter, een botsing van twee werelden. |
In mijn kindertijd, lang voor de tv de ontspanning van 't gezin monopoliseerde, gingen wij ’s zondags naar de film, mijn ouders en ik.
Meestal was dat naar de Cameo en meestal was die film
een western. Die uren reken ik tot de mooiste uit mijn kindertijd. Als ik
een eresaluut aan die wonderjaren mag brengen dan kan ik dat het beste doen door zo’n western aan
mijn lijstje van geprefereerde
films toe te voegen; for old times’ sake.
Een hoogtepunt uit het genre is ongetwijfeld Lonely Are The Brave, uit 1962. Het scenario is gebaseerd op The
Brave Cowboy, een roman van de anarchist Edward Abbey, een mens
waarover ik later nog wel iets zal schrijven, ook omdat zijn boeken aan de bron liggen van Earth First!,
een radicale milieubeweging. Het scenario is dan weer van Dalton Trumbo, een
Amerikaanse communist. Een anarchist en een communist: we bevinden ons in links
gezelschap. Die Trumbo is trouwens omwille van zijn overtuiging op de beruchte zwarte lijst van Hollywood
terechtgekomen. Dertien jaar lang wordt het hem belet om zijn beroep op een
normale manier te uit te oefenen. Na het uitzitten van zijn gevangenisstraf emigreert
hij naar Mexico om van daaruit scenario’s te schrijven, onder een pseudoniem of
onder de naam van een collega. Soms valt zo’n scenario in de prijzen en dan moet zo’n collega die prijs ophalen. Inderdaad: eenzaam zijn de
dapperen! En dat geldt ook voor de held van de film.
De prent bevat een
geslaagde romantische kritiek op het kapitalisme en is daarom alleen al
waardevol, want wie de romantiek wegzet als waardeloze dromerij of als ronduit
reactionair gejammer, die dwaalt! Dat heeft de Michael Löwy me in Herbetovering van de wereld geleerd. We zien Kirk
Douglas aan 't werk als volbloed cowboy Jack Burns . Hij heeft de nacht cowboygewijze in openlucht doorgebracht
en wordt uit zijn slaap gewekt door overvliegende straaljagers. Wat een
tegenstelling! Ook in de daaropvolgende beelden wordt die in de
verf gezet. Burns moet een autosnelweg kruisen om zijn tocht verder te kunnen zetten.
Twee verschillende werelden worden met elkaar geconfronteerd, een van het
verleden en een van de toekomst. Paul, de vriend van Jack, blijkt dan weer opgepakt te
zijn omdat hij immigranten over de grens heeft geholpen — jawel, de
film heeft actualiteitswaarde. ‘s Mans echtgenote staat er nu alleen voor. Zij zou begrijpelijkerwijze liever hebben dat haar man zich een beetje aanpast.
Maar dat ligt moeilijk, zo legt Burns haar uit : ‘A Westerner likes open country. That means he's got to
hate fences. And the more fences there are, the more he hates them.’ Zijn maat Paul heeft juist
gehandeld, aldus Jack, wat verkeerd is zijn de staatsgrenzen. ‘Now, that one between here and Mexico is
the fence got Paul into trouble. He just naturally didn't see the use of it, so
he acted as if it wasn't there. So when people sneaked across it, he just felt
they were still people, so he helped them.’ Tegenover deze romantische
visie staat haar realisme: ‘Jack, I'm
gonna tell you something. The world that you and Paul live in doesn't exist.
Maybe it never did. Out there is a real world. And it's got real borders and
real fences. Real laws and real trouble. And either you go by the rules or you
lose. You lose everything.’ Ze heeft gelijk, want de vrijheid
van de cowboy is eigenlijk een mythe. Daarover schreef ik hier eerder al een stuk. ‘You lose everything.’ Het zijn voorspellende woorden, maar op een volbloed
romanticus hebben ze geen effect. Burns probeert zijn vriend Paul uit de
gevangenis te bevrijden, moet vervolgens op de vlucht slaan, wordt
achternagezeten door de bende van de sheriff — in deze nieuwe tijden wordt de posse vanuit de lucht gesteund door een
helikopter! — hij slaagt er, mede door zijn grote kennis van de natuur, haast
in te ontsnappen, maar komt uiteindelijk om… in het dodende wegverkeer! Zijn
paard, al even wild als Burns zelf, komt onder de auto's terecht en moet afgeschoten worden. Je ziet het in de
ogen van de stervende Jack Burns: de wereld van de eenling is voorgoed voorbij.
De prent bevat een
geslaagde romantische kritiek op het kapitalisme en is daarom alleen al
waardevol, want wie de romantiek wegzet als waardeloze dromerij of als ronduit
reactionair gejammer, die dwaalt! Dat heeft de Michael Löwy me in Herbetovering van de wereld geleerd. We zien Kirk
Douglas aan 't werk als volbloed cowboy Jack Burns . Hij heeft de nacht cowboygewijze in openlucht doorgebracht
en wordt uit zijn slaap gewekt door overvliegende straaljagers. Wat een
tegenstelling! Ook in de daaropvolgende beelden wordt die in de
verf gezet. Burns moet een autosnelweg kruisen om zijn tocht verder te kunnen zetten.
Twee verschillende werelden worden met elkaar geconfronteerd, een van het
verleden en een van de toekomst. Paul, de vriend van Jack, blijkt dan weer opgepakt te
zijn omdat hij immigranten over de grens heeft geholpen — jawel, de
film heeft actualiteitswaarde. ‘s Mans echtgenote staat er nu alleen voor. Zij zou begrijpelijkerwijze liever hebben dat haar man zich een beetje aanpast.
Maar dat ligt moeilijk, zo legt Burns haar uit : ‘A Westerner likes open country. That means he's got to
hate fences. And the more fences there are, the more he hates them.’ Zijn maat Paul heeft juist
gehandeld, aldus Jack, wat verkeerd is zijn de staatsgrenzen. ‘Now, that one between here and Mexico is
the fence got Paul into trouble. He just naturally didn't see the use of it, so
he acted as if it wasn't there. So when people sneaked across it, he just felt
they were still people, so he helped them.’ Tegenover deze romantische
visie staat haar realisme: ‘Jack, I'm
gonna tell you something. The world that you and Paul live in doesn't exist.
Maybe it never did. Out there is a real world. And it's got real borders and
real fences. Real laws and real trouble. And either you go by the rules or you
lose. You lose everything.’ Ze heeft gelijk, want de vrijheid
van de cowboy is eigenlijk een mythe. Daarover schreef ik hier eerder al een stuk. ‘You lose everything.’ Het zijn voorspellende woorden, maar op een volbloed
romanticus hebben ze geen effect. Burns probeert zijn vriend Paul uit de
gevangenis te bevrijden, moet vervolgens op de vlucht slaan, wordt
achternagezeten door de bende van de sheriff — in deze nieuwe tijden wordt de posse vanuit de lucht gesteund door een
helikopter! — hij slaagt er, mede door zijn grote kennis van de natuur, haast
in te ontsnappen, maar komt uiteindelijk om… in het dodende wegverkeer! Zijn
paard, al even wild als Burns zelf, komt onder de auto's terecht en moet afgeschoten worden. Je ziet het in de
ogen van de stervende Jack Burns: de wereld van de eenling is voorgoed voorbij.
Flor
Vandekerckhove
Lonely
are the Brave (USA, 1962, David Miller)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten