Het verhaal van de veranderingen

Een huis afficheert Aici priam Occitan (Hier spreekt men Occitaans).

EEN BOEKJE, dat de geschiedenis van het dorp verhaalt, verhaalt over een jongetje dat de Franse taal compleet onmachtig is. Dat is merkwaardig, het is een Frans dorp en die jongen is in dat dorp geboren & getogen. Toch is Frans hem vreemd, hij is uitsluitend in het Occitaans opgevoed.

Lang geleden? Niet echt. De jongen is geboren in 1951, hij is jonger dan ik. Wellicht is hij de laatste kleuter die in dat dorp uitsluitend in dat Occitaans  — la Langue d’Oc — grootgebracht wordt. Met hem komt een einde aan een taal die ooit door iedereen in die streek gesproken werd.

Tot het einde van de negentiende eeuw spreekt alleen de plaatselijke burgerij van het dorp Frans, maar met hun personeel en met het volk spreken ook zij Occitaans. De plaatselijke protestanten hebben wel geleerd om de Bijbel in ‘t Frans te lezen, maar de dominee organiseert daarna ook een Occitaanse sessie, opdat de oudsten zouden begrijpen waarover het gaat. In de katholieke kerk wordt er ’s morgens in het Occitaans gepreekt en ’s middags in het Frans.

In de twintigste eeuw veranderen de dingen. Het aantal boeren vermindert zienderogen, de textielindustrie kraakt onder de concurrentie. Boerderijen komen leeg te staan, fabrieken sluiten de deuren. Jonge gezinnen ontvlieden het dorp, het Occitaans verdwijnt. Er zijn er nog wel die proberen dat taalerfgoed in stand te houden, maar veel valt daar nu niet meer van te zien. Er bestaat een bordje waarop Aici prlam Occitan staat, ik vind daar maar één huis dat zodoende afficheert dat men er Occitaans spreekt.

Twintig jaar al ga ik naar dat dorp. Op het eerste gezicht is daar niets veranderd, maar dat is op het eerste gezicht. De dorpsbakkerij, die ik er nog gekend heb, bestaat niet meer. Het café Du Pont, een bar-tabac, werd ook gesloten…

De schrik slaat ons om het hart, ook nu is er weer iets veranderd. De superette die eerst met de keten Super U verbonden was, verkoopt inmiddels waren van het merk Casino. Florence, die de winkel openhoudt, is evenwel gebleven. Er zijn nog zekerheden. Benvinguts (*), zegt ze als we binnenkomen.

Flor Vandekerckhove⇲

(*) Benvinguts: bienvenue, welgekomen.
André Armengaud. Vabre village d’Occitanie. Ed. Vent Terral. 1986.