Vader is er niet (meer)

— Twee vaders: Hugo Brandt Corstius (links) en Ton Hulst. —

Hét vaderboek der vaderboeken, dat van Karl Ove Knausgård, ga ik nooit lezen, wegens te lang voor het korte leven dat me rest. Wel heb ik onlangs twee andere vaderboeken gelezen, hele mooie trouwens, een van Jelle Brandt Corstius (°) en een van Auke Hulst. (°°)  

Die twee boeken hebben veel gemeen. Het zijn reisverhalen en memoires tegelijk en in beide proberen de auteurs te achterhalen welke man hun vader was. Er is ook een groot verschil, Aukes vader is lang geleden overleden, die van Jelle sterft kort voor de zoon het boek begint te schrijven.

Jelle Brandt Corstius leest Vader van Karl Ove Knausgård, terwijl hij vanuit Amsterdam helemaal naar de Middellandse Zee fietst om daar een beetje as van zijn overleden vader Hugo te verstrooien: ‘Knausgård werkt intussen verslavend. Meestal vecht ik tegen mijn slaap om het hoofdstuk uit te lezen. Het minutieus beschrijven van zijn leven is hypnotiserend. Zijn vader blijkt ook een hoop te verzinnen, Knausgård weet nooit wat hij kan geloven.’

Bij Auke Hulst is dat niet anders: ‘Hoe kan ik de feiten en de sterke verhalen nog ontvlechten?’ En ‘t geldt evengoed ten huize Brandt Corstius: ‘Zo kon hij mij alles wijsmaken; zoals “Ik zat ooit bij de Black Panthers” of “Ik belandde ooit in de gevangenis omdat ik met zwarten vooraan in de bus ging zitten”. (…) Later ging ik natuurlijk wel twijfelen aan al deze mededelingen. (…) Toen ik een abonnement op The New York Times nam, kreeg ik er toegang tot het archief bij. Zonder erbij na te denken tikte ik de zoekterm “Brandt Corstius” in. Er kwam één resultaat uit. Een artikel van 1 september 1961 met de kop ‘DUTCH WRITER FREED — New Orleans judge drops charges in rare incident.’ Bleek dat hij was opgepakt toen hij met Afro-Amerikanen voor in de bus was gaan zitten.’

Vaders mogen rechts (Ton Hulst) dan wel links (Hugo Brandt Corstius) zijn, het zijn moeilijke mensen. Auke Hulst: ‘Hij sliep vier uur per nacht. Mensen hielden van hem en hadden ruzie met hem. Hij dronk teveel (…) hij rookte, twee pakjes per dag, Caballero zonder filter. Hij werkte te hard en was er bijna nooit. (…) Hij was bezig zichzelf uit te drukken als een sigaret.’

— Twee zonen: Jelle Brandt Corstius (links) en Auke Hulst. —

Jelle is zoon van de bekende Hugo Brandt Corstius, maar ook Aukes vader, Ton Hulst, genoot enige bekendheid. Hij maakte radio, had een talkshow, gaf een eigen krantje uit. ‘Diplomatiek was hij allerminst. (…) De directie wilde hem ontslaan, waarop vader zijn zendtijd misbruikte om een hartgrondig “Ton Hulst moet blijven!” de ether in te slingeren. Toen de directie die faux-pas tegen hem wilde gebruiken bij de rechtsgang, bleek de bewijslast te zijn vernietigd. Moeder, die als RONO-receptioniste de taak had programma’s te archiveren, had de band ontvreemd, en getweeën hadden ze de opname ritueel verbrand in een kuil.’

En dan die van Jelle: ‘Jarenlang had hij een polemiek met van Gogh gehad die steeds smeriger werd. Van Gogh had ons telefoonnummer in de krant gezet, waardoor we steeds door gekken werden gebeld. Hij had geschreven dat mijn vader het met mijn zussen deed. Dat zijn de dingen die ik me herinner.’ Ronduit smerig van die van Gogh, maar daarna staat er: ‘Ik maakte me geen illusies, mijn vader was vast geen haar beter.’ 

Ook Pim Fortuyn mocht zich in de toorn van Jelles vader verheugen. Wanneer de zoon verneemt dat Fortuyn vermoord werd, rent hij naar zijn vader: ‘Mijn vader was half in slaap. “Fortuyn is doodgeschoten!” schreeuwde ik. “Ik heb een alibi!” riep hij triomfantelijk terug, en hij lachte luid om zijn eigen, kostelijke grap.’

Flor Vandekerckhove

° Jelle Brandt Corstius. As in tas. Das Mag uitgevers. 2016. 152 pp. 
°° Auke Hulst. Motel Songs. Ambo/Anthos A’dam. 2017. 290 pp. Over dat boek heb ik hier eerder al iets gepubliceerd. Misschien is dit wel de geschikte plaats om een citaat te plaatsten uit Buitenwereld, binnenzee, een ander boek van Auke Hulst. In een voetnoot staat daar: 'Vaderloosheid is een terugkerend thema bij reizigers. De eerste zin van het oorspronkelijke manuscript van On The Road luidt: 'I first met Neal not long after my father died…' en in de laatste zin schrijft Kerouac over 'Old Neal Cassady the father we never found'. Ook ik ben vaderloos — Ton Hulst overleed in 1983, 43 jaar oud, twee dagen voor mijn achtste verjaardag.'