dinsdag 16 januari 2018

Moeilijkheden bij een vertaling

— Politieportret van
Assata Shakur. —
Een gedicht vertalen, ’t is iets wat ik graag doe. ‘t Is ook iets waarbij ik mijn hand al eens overspeel. Dat is ook het geval bij Current events van Assata Shakur. Current events staat in haar indrukwekkende autobiografie die je hier gratis van het net kunt halen.
Current events vertalen is geen gemakkelijke klus, omdat ’t vol slang staat, woorden die in het Nederlands niet dezelfde (bij)betekenis hebben en waarvoor niet meteen een passend equivalent bestaat.
Doordat ik mijn hand weer eens overspeel blijven er in de vertaling enkele onduidelijkheden achter. Opvallend is deze aan ’t begin van de vierde strofe: And i still can’t stand ole / el dorado. Ik vermoed dat Assata zegt dat ze nog altijd niet blij (ole, een vreugdevolle uitroep) kan zijn met opsmuk (el dorado kan op goudwerk slaan), maar ‘t is nattevingerwerk. Zowel ole als el dorado zijn ook alhier bekende begrippen, daarom heb ik ze maar laten staan: Nog altijd kan ik niet tegen ole / el dorado. Hopelijk komt mijn vertaling in handen van een lezer die beter weet en het vervolgens ook aan mij laat weten.
Niet alles is in 't ongewisse gebleven. Ik heb er een beetje naar moeten zoeken, maar maybelline is iets uit de wereld van de cosmetica. Ik denk niet dat je Assata daar een plezier mee kunt doen.
 Ik heb me lang afgevraagd wat one and one kan zijn. Ik vind het antwoord uiteindelijk in een urban dictionary. One and one is een mix van heroïne en coke; vandaar mijn vertaling: half om half.
Waat u wat roka fellas zijn? Slaat het op Rockefeller, een familie van rijkaards waar Assata ongetwijfeld niets mee te maken wil hebben? Verwijst het naar een platenlabel met die naam? Heeft het te maken met een kledingstijl? (Er bestaan o.a. rokafellaschoenen en –kettingen.) Die opties moet ik verwerpen omdat label en kledingstijl dateren van na de publicatie van Assata’s autobiografie.
Iemand wijst me erop dat roka fellas in dat gedicht gevolgd wordt door een verwijzing naar de flikken en dat de revolutionaire groep waarin Assata actief geweest is vooral politiemensen en drugsdealers viseerde. Goed gezien: roca blijkt slang te zijn voor cocaïne en fellas is een verbastering van fellows, maten in ’t Nederlands, goede vrienden. Roca fellas zijn cokedealers.
Voor de rest eigen ik me in deze vertaling veel dichterlijke vrijheid toe. Ik kan de titel bijvoorbeeld ook correct als Huidige gebeurtenissen vertalen, maar Stand van zaken lijkt me meer van toepassing op de inhoud die eronder staat. And i call a pig a pig vertaal ik als En een flik noem ik een zwijn. Terecht, denk ik, want En een zwijn noem ik een zwijn zou in ’t Nederlands zinledig zijn; het scheldwoord zwijnen is alhier niet algemeen bekend voor flikken.
Of dit een goede manier van vertalen is hangt af van enige vooringenomenheid. Ben je in deze een voorstander van een dynamische equivalentie of van een formele? Voer voor specialisten dus en een inleiding ter zake vind je hier.

Flor Vandekerckhove
    

Geen opmerkingen: