dinsdag 21 juli 2020

Literatuur moet vreemdgaan

In wijzerzin startend bovenaan links. George Orwell, 
David Bowie, Emily Brontë, Kate Bush.
Niemand zegt het beter dan Neil Gaiman: ‘Kunnen verhalen zich voortplanten? Wel ja. Niet spontaan uiteraard — zij hebben mensen als vectoren nodig. Wij zijn de media waarin ze veranderen, wij zijn hun petrischaaltjes… Verhalen groeien, soms krimpen ze. En ze reproduceren — ze inspireren andere verhalen.’ 
Mij is ’t hier om dat reproduceren te doen, het voortplanten. ’t Mooiste wat een schrijver kan overkomen, vind ik, is dat zijn werk vreemdgaat, en buitenshuis geboorte geeft aan nieuw leven. En ja, 't is ook mij al overkomen. Een lezer antwoordt op mijn Klaagzang op de never-ending-tourbus met een een in ’t Frans geschreven verhaal dat er waarlijk een kindje van is:
‘Rien de plus mélancolique de se retrouver seul dans une ville balnéaire hors saison à cinq heures du matin quand on a perdu sa partie d'échecs et quand, pour seul confort on s'en est allé boire dans les boîtes où les jeunes filles ne te regardent pas et où les vieilles filles fatiguées font semblant de t'écouter pendant qu'elles écoutent le dernier pianoman jouer Satie, cachant leurs bâillements, déplorant leurs amours perdus que personne n'a jamais connu et pendant que le portrait d'Ensor et le barman qui ressemble au dernier gardien de phare se moquent de ta partie perdue et pendant que la pluie et le vent de novembre fouettent la rue Van Iseghem déserte.’ 
Is dat niet prachtig? Lang leve het vreemdgaan! Al zijn er die daar anders over denken. Wanneer David Bowie in 1973 aan Orwells weduwe vraagt of hij Nineteen Eighty-Four voor zijn Diamond Dogs mag gebruiken, krijgt hij het deksel op de neus: ‘Mevrouw Orwell weigerde ons de rechten te geven. Voor een persoon die met een socialist met communistische neigingen trouwde, was zij de grootste snob uit de hogere klasse die ik ooit in mijn leven ontmoet heb. “Mijn hemel, zet je het op muziek?” Zo was het echt.’ Daar tegenover staat dat ik elders toch 10 songs vind die wel degelijk door Orwells 1984 geïnspireerd werden. 
Kijk, de avond valt, ’t wordt alweer tijd om af te ronden. Terwijl ik de zon zie zakken in de zee, verbeeld ik me Emily Brontë die zich door professor Barabas tot bij ons laat katapulteren. Naast me, in mijn sofa, luistert ze naar Kate Bush die een radicale interpretatie van Wuthering Hights zingt: Heathcliff, it's me, I'm Cathy. Brontë schrikt: ‘Mijn hemel,’ roept ze uit, ‘zet ze het op muziek?


De kracht van mijn gedicht 

Geen opmerkingen: