donderdag 6 april 2023

Taalklankonderzoek van Tom America in Oostende

Links: America in Paradiso (1993). Midden: America in Oostende, geflankeerd door Johan Verstreken en Roland Desnerck (2004). Rechts: America en de beeltenis van Delphine Lecompte, n.a.v. het toonzetten van haar gedichten (foto Tom Bogaers).


In 1995 zet Tom America een punt achter zijn carrière in de popmuziek: ‘Een popmuzikant heeft geen vrijheid’, zegt hij. (En jij die dacht dat de pop pure vrijheid is.) Sindsdien doet hij aan experimentele klankprojecten. Ik leer hem kennen wanneer hij veertien gedichten van Delphine Lecompte toonzet, wat resulteert in Wonden en brutaliteit. Je kunt er hier een stukje van beluisteren.
Tom America doet ook aan concreet taalklankenonderzoek, niet op de manier dat de wetenschapsmens het doet, maar als kunstenaar. Hij componeert steden-odes op basis van interviews met bewoners van Brussel (straote-stroete), Berlijn (Tempelhof), Siena (Terra di Siena), Aix-en-Provence (La Montagne Sainte-Victoire)… In 1996 doet hij dat ook in Oostende. Over die stad zegt hij: ‘Vanaf de eerste keer dat ik er was —1970, onderweg naar het Island of Wight festival — is die stad iets aparts voor me geweest. Het robuuste veelzijdige karakter, de geknikte lijn van de zeedijk, het kosmopolitische, de visschers, natuurlijk ook de ferry… Een inspirerende plek die door de tijd heen veel meer te bieden had dan alleen maar toeristisch vermaak.’
Hij maakt het mooie E MAIWE IS E FIERE BAISTE (‘ai’ is è, zoals in Delhaize en malaise) waarin hij de Oostende-Dover ferrylijn vereeuwigt in een taalexperiment. ‘Oostende en Dover waren door de ferry eigenlijk buren, ook al lagen ze 100 kilometer uit elkaar. Ik verbond hun taal met elkaar, de rauwe Oostendse tongval tegenover het elegante Engels van Dover. In de twee steden laat ik mensen vertellen over de meeuwen, die aan beide kanten zo prachtig aanwezig zijn, koninklijk en van de straat. Het gaat om de meeuw, maar evengoed over de klank van taal, van spraak die drager is van de ziel van de spreker.’ Voor wat Oostende betreft gaat hij daarvoor te rade bij Roland Desnerck, auteur van Het Oostends Woordenboek, en volkszangeres Lucy Loes (†), die je ook in deze opname hoort, begeleid door Tom America’s muziek: MÈWEN/SEAGULLS.
Flor Vandekerckhove

In de beste traditie van De Weggeefwinkel is ook dit e-essay gratis. U hoeft er alleen om te vragen. Mocht u interesse hebben, mail naar liefkemores@telenet.be↗︎.



Geen opmerkingen: