Een echtpaar leidt thuis een rustig leven. Met genoegen neemt zij alle taken op zich, zodat hij kan schrijven. Dat laatste lukt niet goed: writer’s block↗︎. Een ongenode gast verstoort deze huiselijke situatie. Dat moment trekt een almaar toenemende golf van gebeurtenissen op gang die wel productief is (schrijver schrijft meesterwerk, vrouw baart kind), maar tegelijk de verhouding tussen de protagonisten op scherp stelt.
De Engelstalige Wikipedia geeft een verklaring voor de film: de thuisblijvende vrouw — mother — is ‘moeder aarde’, de schrijver is ‘de schepper’ — Him. De ongenode bezoeker is Adam — man, diens echtgenote heet woman. Hun zonen staan voor Kaïn en Abel. (Alleen de schrijver — Him — krijgt een hoofdletter in de aftiteling, alle andere namen dragen een kleine letter.) De encyclopedie citeert regisseur Aronofsky, die zegt dat het uitroepteken in de titel ‘de geest van de film weergeeft', die eindigt met ‘een groot uitroepteken’.
Dat de film een allegorie is, had ik wel begrepen, alleen zag ik er niet in wat Wikipedia me aangeeft daarin te moeten zien. Aan mij toont regisseur Aronofsky een kleinburgerlijk gezin dat zich van de wereld afschermt. Dat blijkt niet alleen erg onproductief te zijn, maar ook onmogelijk. De wereld dringt sowieso binnen. Wie, zoals de schrijversvrouw hoopt de wereld buiten het gezin te houden, kan het wel schudden: oorlog, mythen, ziektes, geschiedenis, markteconomie… Dat alles dringt binnen in een huiselijke relatie, en in de film gebeurt dat op de meest letterlijke manieren, we zien zelfs een leger door het huis stormen! Wat de film mij toont is een kritiek op het beschermende gezin als vermeend bastion tegen een vijandige wereld.
Dat ik iets anders zag dan wat de regisseur er zegt in te leggen, is niet erg. Integendeel; het toont dat ik, als kijker, deel uitmaak van het artistieke proces. Verbergt niet elk kunstwerk iets wat pas zichtbaar wordt als het zich van zijn schepper losmaakt? In de confrontatie van het kunstwerk met een publiek↗︎ komen dingen bloot te liggen waar de maker zelf nooit aan gedacht heeft. Bovendien is juist het feit dat ik iets anders kán zien, bewijs dat Aronofsky een geslaagd kunstwerk aflevert: ‘Een succesvol werk stimuleert de verbeelding van het publiek om zich “te verspreiden over een veelheid van verwante voorstellingen.” Zodat het werk (…) niet kan worden ingekapseld in één concept of één omschrijving.’ (°°)
[Dit stukje verschijnt ook in Snapshots. Tijdschrift van de Vlaamse Filmpers]
(°) Darren Aronofsky. Mother! 121 minuten. 2017. Beschikbaar op DVD. Ook interessant zijn de twee extra’s die de DVD aanbiedt, over the making of… Waarna je je als onwetende kijker afvraagt hoe er achteraf uit zo’n veeleisende en dus dure onderneming ook nog winst gemaakt kan worden.
(°°) Theodore Gracyk↗︎ over kunst: ’The artistic genius transforms an existing tradition through an infusion of unpredictable originality. A successful work prompts the audience’s imagination “to spread over a multitude of kindred presentations.” So that the work is rich in associations but cannot be encapsulated under just one concept or under one paraphrase. In short, genius requires a natural talent for expressing “ineffable” ideas through the play of imagination.’ When I Paint My Masterpiece. What Sort of Artist Is Bob Dylan. In Bob Dylan and Philosophy. Ed. Peter Vernezze and Carl J. Porter. 2005. Uitg. Open Court. 225 pp.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten