Vandaag, 4 januari, is het exact 64 jaar geleden dat de Franse auteur Albert Camus (1913-1960) tijdens een autoaccident om het leven kwam. De lijst met labels bezijden deze blog verwijst al naar vijf stukjes over de Nobelprijswinnaar, vandaag voeg ik er een zesde aan toe.
OP 17 OKTOBER 1957 verneemt Albert Camus⇲ dat hem de Nobelprijs voor Literatuur⇲ wordt toegekend. Wanneer hij die in december in Stockholm afhaalt is er een incident. Tijdens een persconferentie wordt hij geprovoceerd door een Algerijnse student die Camus expliciet vraagt zich uit te spreken over de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog⇲. Camus antwoordt, althans volgens Le Monde: ‘Ik geef de voorkeur aan mijn moeder boven gerechtigheid.’ De uitspraak veroorzaakt in Frankrijk grote consternatie.
We nemen een duik in de geschiedenis.
Albert Camus is kind van pieds-noirs⇲, Franse kolonisten in Algerije. Hij is daar geboren, zijn moeder leeft daar. Sinds 1954 streven de Algerijnen onafhankelijkheid na, wat tot veel geweld over en weer leidt. De familiale betrokkenheid leidt bij Camus tot de niet erg realistische hoop dat pieds-noirs en Arabieren in die tijd vredig kunnen samenleven. Hij pleit voor een bestand dat burgers spaart, wat beide partijen als onzin verwerpen. Achter de schermen komt hij op voor Algerijnen die op doodstraf wachten.
’t Is in die omstandigheden dat Camus op 12 december 1957, tijdens die persconferentie, de ophefmakende uitspraak doet. De enige krant die hem aldus citeert is Le Monde, geen enkele andere journalist citeert het erg programmatische ‘Ik geef de voorkeur aan mijn moeder boven gerechtigheid.’
In een Camusbiografie (°) heet het dat Camus het anders zegt: ‘Als dit jouw gerechtigheid is, terwijl mijn moeder de tram van Algiers neemt waarin bommen worden gegooid, dan geef ik de voorkeur aan mijn moeder boven deze gerechtigheid.’ Saïd Kessal, de interpellerende student in kwestie, getuigt erover in De laatste dagen van het leven van Albert Camus. (°°): ‘Eigenlijk is wat over het incident geschreven werd ver bezijden de werkelijkheid.’ Het spijt Saïd Kessal dat hij Camus daarna niet meer heeft ontmoet. Kessal kent het werk van Camus in 1957 nog niet. Na het incident begint hij het te lezen, eerst Misère de la Kabylie⇲ (°°°) ’Het was een schok voor de Kabyle die ik ben.’ Nadat hij alle boeken van Camus heeft gelezen, gaat hij hem opzoeken. In Parijs verneemt hij dat Camus in een autoaccident is omgekomen. Daarna trekt Kessal naar het dorpje Lourmarin en plaatst daar bloemen op diens graf.
(°°) José Lenzini. Les derniers jours de la vie d’Albert Camus. 142 pp. Actes Sud Editions. 2013.
(°°°) Kabilië is een regio in Algerije. De titel Misère de la Kabylie verwijst naar een reeks van 11 artikels (van 5 tot 15 juni 1939) in de socialistische krant Alger-Républicain. Daarin klaagt Camus de armoedige woonomstandigheden van de Berbers aan. Het geheel werd ook als boek uitgegeven. Albert Camus. Misère de la Kabylie. 216 pp. Editions Domens. 2020.
De digitale publicaties (pdf en EPUB) van De Lachende Visch zijn gratis.
Mail erom (en vermeld de titel): liefkemores@telenet.be⇲.
1 opmerking:
Touchant!
E.
Een reactie posten