 |
Familiekiekjes: links Isaak Babel en zijn uitgeweken echtgenote Evgeniya op het strand in Sint-Idesbald. Rechts: Antonina Pirozhkova, Lydia and Isaac Babel in Moskou. |
ISAAK BABEL kan in de Sovjet-Unie niet blijven teren op zijn successen, De rode ruiterij (1923-25) en Verhalen van Odessa (1921-1924). Er zijn ingewikkelde familiale verplichtingen die productiviteit van hem eisen. Van 1925 tot 1932 heeft hij zo’n verplichtingen ten aanzien van zijn moeder en zuster die in Brussel wonen. In Moskou moet hij de onstuimige Tamara Kishirina tevreden houden (zijn vriendin, minnares, moeder van zijn eerste kind Emmanuil, Mikhael, geboren in 1926. Tamara Kishirina blijft overigens zijn literair agent lang nadat ze als koppel gebroken hebben.) Ook blijft Babel financieel loyaal tegenover zijn echtgenote Evgeniya die in 1925 naar Parijs uitwijkt. Babel vervoegt haar daar vanaf 1927 en daar komt in juli 1929 een kind van, Nathalie. Er is ook een aankomende relatie met Antonina Pirozhkova, later de facto zijn vrouw, moeder van zijn dochter Lydia, geboren in 1937. Babel verdient wel goed z’n brood als scenarioschrijver van Sovjetfilms, maar die familiale verplichtingen vragen om meer. Er is nog iets wat druk op hem zet, er is ook de dreiging van Stalin die verwacht dat schrijvers als ‘ingenieurs van de ziel’ hun bijdrage leveren aan het welslagen van het Eerste Vijfjarenplan⇲ (1928-32). Al te lang zwijgen is voor een schrijver levensgevaarlijk. Bovendien blijft de even invloedrijke als chagrijnige Boedjonny Babel aanvallen⇲. Drie redenen die de schrijver om nieuwe literaire hoogstandjes vragen.
In The Enigma of Isaac Babel (°°) volgt Gregory Freidin Babel in die pogingen. Hij interpreteert het toneelstuk Maria als zo’n mislukte poging, Maria wordt in de Sovjet-Unie nooit opgevoerd. Daarnaast denkt Babel, volgens Freidin, aan een bundel Verhalen van Petrograd, iets als deze van Odessa, maar dan zonder de speelse warmte ervan — Petrograd is Odessa niet— een project waarin Babel zijn eigen mythische Petrograd wil scheppen. Drie verhalen, zegt Freidin, wijzen al in die richting: De Ivan-da-Marja, Guy de Maupassant en De reis. Ze worden in 1932 vlug na elkaar in een populair tijdschrift gepubliceerd. Alle drie dragen ze auteursdata die de verhalen linken aan Babels verblijf tijdens oorlog en revolutie in Petrograd.
De reis past ook in nog een andere bundel die Babel wellicht in petto heeft, Verhalen van de Tsjeka. De reis verschijnt in maart 1932, Babel werkt eraan van 1920 tot 1930. Volgens Freidin ontwikkelt Babel daarin het thema van de schrijver als hoeder van waarheid. De schrijver is iemand die alleen op pad gaat, voor hem strekt zich de bikkelharde realiteit uit. Onderweg ontsnapt hij ternauwernood aan de dood. De schrijver overleeft de reis die uitmondt in een kantoor van de geheime politie Tsjeka⇲,: ‘Ik werd benoemd tot vertaler bij de afdeling buitenland. Ik kreeg een soldatenuniform en maaltijdbonnen. In de mij toegemeten hoek (…) zette ik me aan het vertalen van de verklaringen afgelegd door diplomaten, provocateurs en spionnen.’
In The Enigma of Isaac Babel (°°) volgt Gregory Freidin Babel in die pogingen. Hij interpreteert het toneelstuk Maria als zo’n mislukte poging, Maria wordt in de Sovjet-Unie nooit opgevoerd. Daarnaast denkt Babel, volgens Freidin, aan een bundel Verhalen van Petrograd, iets als deze van Odessa, maar dan zonder de speelse warmte ervan — Petrograd is Odessa niet— een project waarin Babel zijn eigen mythische Petrograd wil scheppen. Drie verhalen, zegt Freidin, wijzen al in die richting: De Ivan-da-Marja, Guy de Maupassant en De reis. Ze worden in 1932 vlug na elkaar in een populair tijdschrift gepubliceerd. Alle drie dragen ze auteursdata die de verhalen linken aan Babels verblijf tijdens oorlog en revolutie in Petrograd.
De reis past ook in nog een andere bundel die Babel wellicht in petto heeft, Verhalen van de Tsjeka. De reis verschijnt in maart 1932, Babel werkt eraan van 1920 tot 1930. Volgens Freidin ontwikkelt Babel daarin het thema van de schrijver als hoeder van waarheid. De schrijver is iemand die alleen op pad gaat, voor hem strekt zich de bikkelharde realiteit uit. Onderweg ontsnapt hij ternauwernood aan de dood. De schrijver overleeft de reis die uitmondt in een kantoor van de geheime politie Tsjeka⇲,: ‘Ik werd benoemd tot vertaler bij de afdeling buitenland. Ik kreeg een soldatenuniform en maaltijdbonnen. In de mij toegemeten hoek (…) zette ik me aan het vertalen van de verklaringen afgelegd door diplomaten, provocateurs en spionnen.’
Specialisten betwisten het waarheidsgehalte van wat Babel in De reis schrijft. Heeft hij daadwerkelijk voor de Tsjeka gewerkt? ’Binnen een dag beschikte ik over alles: kleren, eten, werk en kameraden trouw in de vriendschap en de dood, kameraadschap zoals je die nergens ter wereld vindt, behalve in ons land.’ Gregory Freidin ziet er een boodschap in; aan potentiële belagers zegt Babel op die manier: wie mij aanvalt is verwittigd, ik heb trouwe vrienden! ’t Kan Babels manier zijn om zijn identiteit als volbloed Sovjetschrijver te beklemtonen, in tijden waarin daar al eens aan getwijfeld wordt.
Flor Vandekerckhove⇲
Flor Vandekerckhove⇲
Er valt in De Laatste wel meer over Isaak Babel te lezen. Zijn naam in de lijst met labels verwijst naar 14 stukjes.
(°) Tsjeka in wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Tsjeka⇲
(°°) The Enigma of Isaac Babel: Biography, History, Context; redactie Gregory Freidin. 288 pp. Stanford University Press. 2009. Met bijdragen van Patricia Blake, Gregory Freidin, Carol Avins, Michael S. Gorham, Marietta Chudakova, Alexander Zholkovsky, Robert Alter, Zsuzsa Hetényi, Elif Batuman, Efraim Sicher en Carl Weber.
(°°) The Enigma of Isaac Babel: Biography, History, Context; redactie Gregory Freidin. 288 pp. Stanford University Press. 2009. Met bijdragen van Patricia Blake, Gregory Freidin, Carol Avins, Michael S. Gorham, Marietta Chudakova, Alexander Zholkovsky, Robert Alter, Zsuzsa Hetényi, Elif Batuman, Efraim Sicher en Carl Weber.
De digitale publicaties (pdf en EPUB) van De Lachende Visch zijn gratis.
Mail erom (en vermeld de titel): liefkemores@telenet.be⇲.
Mail erom (en vermeld de titel): liefkemores@telenet.be⇲.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten