Links een Picasso, rechts een Dylan. Van beide foto’s kun je zeggen: je moet erbij geweest zijn om de aldaar ontstane beroering te begrijpen.
Het doek van de nog jonge Pablo Picasso heet Les Demoiselles d’Avignon⇲ (1907), hij beeldt er een groep prostituees mee uit. Revolutionair schilderij! Niet omdat hij naakte vrouwen schildert, niet omdat hij prostituees afbeeldt, wel omwille van de manier waaróp hij schildert: het ‘mooie’ negerend, alles behalve schitterende kleuren, geen enkele poging tot mimesis⇲. Ongezien! Stellen kunstenaars anders niet alles in het werk om degenen die het werk moeten kopen te laten uitroepen: ‘Zo mooi hebben we het nog nooit gezien! Hoeveel kost dat?’ Dat Picasso daar met zijn Demoiselles geenszins naar streeft, wekt afkeer, niet alleen bij de potentiële kopers trouwens, ook bij zijn vooruitstrevende vrienden-kunstenaars.
Wij hebben natuurlijk gemakkelijk zeggen, wij kennen de daaropvolgende kunstgeschiedenis. De door Picasso geschandaliseerde mensen daarentegen maken onverwachts de geboorte van het modernisme⇲ in de kunsten mee. Na de Demoiselles gaan inderdaad alle sluizen open. Tussen 1912 en 1913 schrijft Igor Stravinski Le Sacre du printemps⇲ (het publiek komt tijdens de uitvoering in opstand); Dubliners⇲ van James Joyce verschijnt in 1914 (een bundel die het einde van ‘de schone letteren’ aankondigt.) Frans Kafka’s vreselijke verhaal De gedaanteverwisseling⇲ verschijnt in 1915… De tijd van de schone tralala in de kunsten is voorbij en Picasso zet als eerste de stap. Onthoud: wie de grens overschrijdt, laat anderen meedogenloos achter.
En nu Dylan. Op de foto zien we de latere Nobelprijswinnaar optreden. Al zingend reikt hij het snoer aan dat zijn gitaar elektrisch versterkt. Ik kies de foto omwille van zijn symbolische waarde, maar tijdens een folkfestival⇲ in 1965 gaat Dylan wel degelijk voor ’t eerst en onverwachts luid de rocktoer op. In vijftien minuten brandt hij daar heel de akoestische folktempel af, waarvan hij nochtans de hogepriester is. Neen, Dylan is niet van plan om nog langer op Maggie’s farm⇲ te werken. Een deel van het folkpubliek huivert. De singer-songwriter bestaat niet langer, de rocker neemt z’n plaats in. Net als Picasso’s vrienden het niet begrijpen, evenmin begrijpen de folkies het. Ze proberen Dylan nog, hier bijvoorbeeld⇲, terug te halen, maar de kunstenaar gaat onverstoorbaar zijn eigen weg. In Maggie’s farm⇲ heet dat alzo: Well, I try my best / To be just like I am / But everybody wants you / To be just like them. Onthoud: wie de grens overschrijdt, laat anderen meedogenloos achter.
Bob Dylan en ik
samen op youtube
Geen opmerkingen:
Een reactie posten