Europese blik op Amerikaanse dichter

Foto Links: de affiche van de docu A Poet on The Lower East Side. Foto Rechts: van links naar rechts: Ginsbergs Hongaarse vertaler István Eörsi, Vágvölgyi B. András (schrijver-regisseur) en Allen Ginsberg.

István Eörsi↗︎ was een Hongaarse dichter, een communist ook, die, teleurgesteld in het stalinisme, in 1956 aan de opstand deelnam en het publiceren van poëzie daarna wel mocht vergeten. (°) Daarna concentreerde hij zich op vertalingen, onder meer van poëzie van Allen Ginsberg⇲. In 1980 ontmoette Ginsberg zijn Hongaarse vertaler en vroeg hem wat hij van zijn poëzie vond. (°°)

Eörsi nam de vraag ernstig en zei drie dingen. Dat Allen op latere leeftijd het boeddhisme als substituut gebruikte voor ‘t enthousiasme en de energie, eerder aangewend om een open samenleving te creëren. Dat hij zoals alle grote dichters teveel schreef en teveel ‘dode’ gedichten publiceerde. (…) Dat het herhalen van sommige homoseksuele details soms te dwangmatig was (…). Afgezien daarvan, zei Eörsi, vond hij Allen de grootse dichter ter wereld.

Allen was daar niet enthousiast over, hij was het niet eens, noch met Eörsi’s mening over meditatie, noch over wat hij zei over de revolutie. Eörsi stipte aan dat, in tegenstelling tot Majakovski, die moest leven met de revolutie die hij voorspeld had en had helpen creëren, Allen moest leven met het feit dat de revolutie die hij had helpen maken, niet overwon, maar verloor. Hij had het over de beat, hippie, anarchistisch, flower-power, LSD-gebruik, smoren, de beweging voor seksuele bevrijding van de sixties, overspoeld door het neo-conservatisme van de late jaren zeventig en de vroege jaren tachtig. Eörsi vond dat Allen Oosterse meditatie als substitutie had gebruikt voor zijn mislukte revolutie en dat meditatie, belangrijk als die voor hem was, niet de totale inspiratie bood en geen al-inclusieve poëtische intensiteit bezat. Allen vond die kritiek iets vanuit een Midden Europees standpunt dat niet met de Amerikaanse bekommernissen met betrekking tot zelfbewustzijn en ecologie rekening hield. Het was nochtans een kijk die veel van zijn vrienden — ook Amerikaanse dichters — deelden.

Eörsi maakt in 1995 een lange documentaire over Ginsberg, A Poet on The Lower East Side↗︎. Hij haalt een Hongaarse filmploeg naar New York om Allen te filmen waar hij woont. De film toont ons Ginsberg als gastheer voor zijn vertaler. De zielsverwanten praten over onderwerpen variërend van het boeddhisme tot de betekenis van de 'eerste gedachte' ('eerste gedachte, beste gedachte'), ze wandelen samen door de wijk, waar ze Gregory Corso↗︎, Peter Orlovsky↗︎ en Jonas Mekas↗︎ ontmoeten, de kruidenier bezoeken, herinneringen ophalen aan een koffiehuis dat allang niet meer bestaat, verschillende boekhandels frequenteren en praten met krakers die uit een huis gezet worden. Er is ook tijd voor een reisje naar Ginsbergs geboorteplaats Paterson, en we horen Allen ‘Howl’ opnemen in de Looking Glass Studios. Je ziet hem ook ‘Father Death Blues’ zingen in zijn slaapkamer. (Dat deeltje van de docu toont je hier↗︎ trouwens een zeer mooie declamatie van dat lied.)
Flor Vandekerckhove↗︎

(°) Een in ’t Engels vertaald gedicht van Eörsi: hier↗︎.

(°°) Barry Miles. Allen Ginsberg. Beat poet. 2010 Virgin Books. 630 pp. © Barry Miles 1989, 2000, 2010. Op pagina 489.

De e-boeken (pdf) van De Lachende Visch zijn gratis. Mail erom (en vermeld de titel): liefkemores@telenet.be⇲.