Goegemeente geschokt! ‘De jonge toeschouwers gaven zich over aan massale danspartijen.’

De ongeregelde en ontregelende danspartijen vormen in de jaren vijftig ook in Oostende het eerste geval van straatrumoer⇲ waarin teenagers uit de volksklassen de hoofdrol spelen. Kranten organiseren meteen een vlaag van morele paniek⇲. (Met dank aan Frank Vermang voor de knipsels.)

Sylvain Vanholme⇲ plaatst bovenstaande zwart-wit-foto op Facebook. Hij voegt er een tekstlijntje aan toe: ‘Toen barstte de bom - Le rock explosait.’ 

Eerst denk ik op de zwart-witfoto de Oostendse cinema’s Rialto en Corso te herkennen, maar Johan Geuvens, medeauteur van het standaardwerk (°) over de Oostendse cinema’s, helpt me meteen van dat vermoeden af. Vraag blijft open: waar is deze zaal dan wel? (°°)

In ’t midden van de inkom hangt aan ’t plafond een bord: UITVERKOCHT. Dat valt ook aan de massa te zien die voor de ingang samentroept. De song⇲ Rock Around the Clock dateert van 1952, de gelijknamige film⇲ van 1956. Die film (een B-film die het uitsluitend van de muziek moet hebben) veroorzaakt sensatie. Wikipedia formuleert het zo: 'De jonge toeschouwers gaven zich over aan massale danspartijen.’  In Londen breken ernstige rellen uit wanneer toeschouwers na afloop dansend de straat in bezit nemen, met massale verkeersopstoppingen tot gevolg. In Nederland en België zijn sommige gemeentebesturen bang voor ongeregeldheden, het stadsbestuur van Bergen verbiedt zelfs de film. 

En dit is wat Frank Vermang ervan zegt in zijn boek over de Oostendse muziekscene: (°°°) 

De film Rock Around the Clock met muziek van Bill Haley waait over naar het vasteland. De eerste vertoning is gepland op 7 november 1956 in cinema Forum in de Vlaanderenstraat. Inspelend op de hype-in-wording organiseert dancing Valentino op de Groentemarkt op 20 en 27 oktober een rock ‘n roll wedstrijd. Na de eerste avond is de goegemeente geschokt. Op de tweede avond is er politie in burger aanwezig om al te enthousiaste dansers van de dansvloer te verwijderen. De pers roept in grote blokletters op tot een verbod van deze zedenverwildering. Maar zoals zo vaak heeft dit een averechts effect. Een betere promotie is niet denkbaar en de vermanende preken van ouders, kerk en scholen gooien enkel olie op het vuur. De jeugd heeft de smaak van de verboden vrucht te pakken en wil meer. Twee jaar later is het zover: dé sensatie Bill Haley treedt op in het Oostendse Witte Paard. Het publiek is dolenthousiast en breekt bijna de keet af. De pers kan het niet op prijs stellen. Twee van de jonge gastjes die het optreden bijwonen, Laurentius Vanacker en Sylvain Vanholme, zullen een paar jaar later mee hun stempel drukken op de ontwikkeling van de Oostendse muziekwereld.

De ongeregelde en ontregelende danspartijen vormen wellicht het eerste geval van straatrumoer⇲ waarin consumerende teenagers uit de volksklassen de hoofdrol spelen. De reacties van overheden vormen dan weer de eerste voorbeelden van morele paniek⇲ die door socioloog Stanley Cohen bestudeerd wordt in zijn klassieker Folk Devils and Moral Panics uit 1973. Niet gelezen? No problem, heel dat boek kun je downloaden: klik hier⇲

Flor Vandekerckhove⇲

(°) Geuvens & Benoit, De wonderlijke wereld van pluche & pellicule. De geschiedenis van de Oostendse cinema’s. 383 bladzijden. 2010. 

(°°) Maurice Vanbellinghen schiet meteen de hoofdvogel af waneer hij me de link⇲ laat kennen waarop dit gebouw staat afgebeeld: ‘Drukte bij het uitgaan van de film 'Rock around the clock' met Bill Haley, City Theater, Kleine Gartmanplantsoen, Amsterdam, 1 september 1956.’ De foto is van Ben van Meerendonck / AHF, collectie IISG Amsterdam. Meer info over de zaal, voegt Maurice er nog aan toe, staat hier⇲.

(°°°) Frank Vermang. Oostende. Rock ’n Roll. De geschiedenis van de Oostendse muziekscene. Van 1955 tot 2021. Van A(Arno) tot Z. 384 pp. 2021. Meer over het boek staat hier⇲

De krantenartikels tonen aan dat de pers de morele paniek zelf al op voorhand organiseert: ‘Zullen we achteraf ook afgebroken zalen terugvinden, zoals dit zich in Engeland voordeed? … Zal ook hier de politie moeten ingrijpen, zoals dat reeds te Brussel het geval was (…)’ Onder de foto van het rechtse knipsel staat: 'En dat noemt men "dansen"!' [Met dank aan Frank Vermang voor de knipsels.]