 |
| De afbeelding komt uit https://wallhere.com/nl/wallpaper/2201447⇲ |
De tragedie van de werkmens (°°) leest als een beginselverklaring. Het kapitalisme is, schrijven ze, een point of no return gepasseerd, de klimaatverandering is onomkeerbaar, we gaan naar de verdoemenis, geen twijfel mogelijk, de apocalyps is begonnen. Wat ze daar verder over zeggen, klinkt geloofwaardig, met veel verwijzingen naar onderzoek, maar zelf ben ik bijlage niet slim genoeg om hen daarin te kunnen bijvallen of tegenspreken. Wanneer ik denk dat ze gelijk hebben, komt dat doordat ik in ondernemingen als SpaceX⇲ snode plannen vermoed van Elon Musk⇲ en de zijnen om ervandoor te gaan als het hier onleefbaar wordt, ons achterlatend in het tranendal dat zij veroorzaakt hebben. Tegelijk moet ik toegeven dat ik, antikapitalist zijnde, daar nogal bevooroordeeld naar kijk.
Onomkeerbaar? Kapitalisme lijkt op perverse wijze op grenzen en crises te floreren, in die zin gelijkt het, lees ik, op een bacterie. Zolang arbeidskracht en natuur beschikbaar zijn, zal het kapitaal blijven groeien. De vernietigende effecten ervan, zoals milieuvernietiging, leiden onafwendbaar naar het einde van de menselijke beschaving. Het ‘proletarocene’ uit de ondertiteling van het boek — tijdperk van de proletariër — is dan de ultieme verzetsdaad tegenover die vernietiging, het momentum waarop we zeggen: tot hier en niet verder. Maar wanneer het proletariaat zo'n zelfbewuste klasse wordt, de kapitalisten aan de kant zet en de boel in eigen hand neemt, erft het een vergiftigde wereld en een economisch apparaat dat nog steeds naar de uitroeiing van de menselijke soort leidt. Dat ziet er echt niet goed uit. ‘Het kapitalisme heeft, honderdvijftig jaar later dan Marx dat voorspelde, eindelijk voldoende grafdelvers geproduceerd om het graf af te werken, maar het heeft er ook voor gezorgd dat alles wat er nog te erven valt een kerkhof zal zijn. Eindelijk bestaat er een Weltklasse maar die is geboren ten koste van de wereld die hem beloofd werd. Dat is de tragedie van de werkmens.’ Wat de verworpenen der aarde erven, zal bijgevolg om een ijverig programma van restauratie vragen, er zal ‘Salvage Communism’ (reddingcommunisme) nodig zijn.
Que faire? Wat te doen? De redactie doet alvast meer dan alleen maar schrijven — er zijn meetings en videoconfererenties als deze⇲ — ze voelen daar wel degelijk nood aan activisme en interventie, maar hoe die verder geconcretiseerd worden, valt te leren, en nog even verwijst de equipe naar de Socialist Workers Party⇲ waaruit ze voortgekomen is: ‘Salvage-Marxisme is een rampcommunisme, geconditioneerd door en verlangend naar een partijvorm waarvan het weet dat die niet verdiende te overleven, en dat ook niet deed.’ De redactie moet ‘opnieuw leren lopen, pijn in dat fantoombeen en al.’ Da’s mooi gezegd, van die fantoompijn, zo voelt dat inderdaad aan, nadat je de deur van zo’n partijtje achter je dichtgeslagen hebt, je voelt pijn in iets wat er niet meer is.
(°°) The Salvage Collective. The Tragedie of the Worker - Towards the proletarocene. Verso New York. 2021.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten