Waarom plaats ik hier leesnotities als u die toch niet leest

Minst bekeken in deze blog zijn stukjes die het over woorden hebben die me elders opvallen, beklijvende passages in een boek, merkwaardige plotwendingen … Ik verzamel ze onder het weinig wervende lemma leesnotities. Vroeger deed ik dat in schriften, maar in de blog kan ik ze gemakkelijker weervinden. Aan die leesnotities hebt u niet veel, dat begrijp ik wel, maar voor mij zijn het hebbedingetjes.

Momenteel lees ik Het voyeurshotel (°), een proeve van New Journalism. Ik hou wel van het genre, maar niet van dit boek. Toch is het een leesnotitie waard. De voyeur bespiedt een triootje, de auteur beschrijft het seksspel van die drie en vlak daarna staat: ‘Ze lagen nog een poosje ontspannen met zijn drieën op het bed en praatten over de verkoop van stofzuigers.’ Wat een formulering! Tussen het naspel en die stofzuigers staat zelfs geen punt. Sterk! Zoiets verdient een leesnotitie.

Ik hou van journalistiek die leest als een roman, maar ook van het omgekeerde: een roman die leest als verslaggeving.

Zo’n ervaring bezorgt Goldberg (°°) van Bert Natter me. Minstens honderd bladzijden lang denk ik: die Natter heeft dat allemaal zelf beleefd, dat kan niet anders.

Pas op pagina 135 slaat de twijfel toe: ‘Bij een bank wissel ik Nederlandse nieuwe guldens voor Saksische talers.’ Ha, denk ik eerst nog onachtzaam, het gebeurt vóór ’t bestaan van de euro. Maar op bladzijde 165 ontkurkt hij een fles wijn uit 2017. In een boek dat in 2015 verschijnt valt dat zelfs een slordige lezer als ik op. Het duurt nog tot pagina 264 voor ik te weten kom dat het verhaal zich in 2020 afspeelt: pure fictie, verzinsel, een leugenachtige vertelling.

Hoe het met die nieuwe guldens van bladzijde 135 zit kom ik pas op pagina 311 te weten: ‘Tijdens een of ander actualiteitenprogramma had ik een paar jaar geleden mijn licht mogen laten schijnen over de toestanden in voormalig Duitsland, het losmaken van de Friezen, de deling van België en Spanje, de terugkeer van gulden, frank, mark en talloze andere idiote valuta, grenscontroles, oorlogsdreiging, de algemene teloorgang van de Europese Unie, het uiteenvallen van Europa (…)’ Dat Bert Natter zoiets pas in ’t midden van zijn boek kenbaar maakt, en niet in de eerste bladzijden waardoor de fictie me meteen duidelijk was geweest, da’s een staaltje van vakmanschap dat ik wil onthouden: leesnotitie.

Flor Vandekerckhove

(°) Gay Talese. Het voyeursmotel. Vertaald door Jan Sietsma en Hennie Volkers. 2016. Lebowski Publishers, Amsterdam. 208 blz. 
(°°) Bert Natter. Goldberg. 2015 Uitgeverij Thomas Rap. 629 blz.