Het leven zoals het is in de Mexicaanse wijk Roma (°)

— Het gezin waarin Cleo (hier rechtstaand) letterlijke en figuurlijk de boel rechthoudt. —

Cleo is een van de miljoenen inheemse vrouwen die naar de stad emigreren. Ze worden daar huispersoneel en komen in een precaire situatie terecht.

Cleo’s situatie is tweeslachtig. Ze maakt enerzijds deel uit van het gezin, anderzijds is en blijft ze het hulpje. In een scène vat regisseur Alfonso Cuarón deze dubbele situatie perfect samen. Grootmoeder brengt Cleo naar de kliniek om daar te bevallen. De scène toont ons dat de familie Cleo niet aan haar lot overlaat. Terwijl Cleo naar de verloskamer gebracht wordt, moet grootmoeder de papierwinkel in orde brengen. Ze blijkt helaas niets over Cleo te weten. Hoe is haar achternaam? Hoe oud is ze? Waar is ze geboren?

Wie is de vader van het te verwachten kind? Cleo’s vrijer, Fermín, zelf kind van de sloppenwijken, haalt zijn eigenwaarde uit de gevechtssport die hij beoefent. Hij laat Cleo zitten zodra hij verneemt dat ze zwanger is. Wat eerst op een persoonlijk falen lijkt, blijkt een politieke oorzaak te hebben. Fermín heeft immers een maatschappelijke opdracht te vervullen die geen liefde toelaat. De sportschool is een rechtse paramilitaire organisatie die politieke tegenstanders fysisch liquideert.

Mijn vriendin, die van een volgende generatie is, vraagt of ik me die periode herinner. Dat doe ik zeker, want in de post-68 periode wordt radicaal links wel sterker, maar ook meteen geconfronteerd met een agressief en gewelddadig fascisme. Dat is in heel de wereld het geval, zelfs in België. De aanval op de Mechelse boekhandel Rode Mol en de brandstichting in de redactie van het weekblad Pour herinner ik me levendig.

Die Belgische incidenten zijn maar klein bier in vergelijking met wat eerder in Mexico gebeurt. De film toont ons een studentenbetoging die daar op 10 juni 1971 door rechtse paramilitaire bendes wordt aangevallen: er vallen doden, veel doden. (°°) We zien hoe Fermín en de zijnen een betoger achtervolgen tot in de winkel waar Cleo en grootmoeder zich op dat moment bevinden. Terwijl de vrouwen zien hoe de man ter plekke geliquideerd wordt, breekt bij Cleo het water; een scène waarin regisseur Alfonso Cuarón op meesterlijke wijze het persoonlijke aan het politieke koppelt. Of het leven zoals het is in Mexico.  

Flor Vandekerckhove

Alphonso Cuarón. Roma. 2018. 135 min.

(°) Dit stukje verscheen ook in Snapshots. Tijschrift van de Vlaamse Filmpers.

(°°) Later vrijgegeven documenten bewijzen dat de rechtse paramilitaire organisaties vanuit de Mexicaanse regering aangestuurd en gesponsord werden. Er bestaat ook een Wikipediabladzijde over het bloedbad: klik hier.