Korter kan niet

Een verhaal kort houden, dat kan ik wel. Heb ik niet de drabble↗︎ in ons taalgebied geïntroduceerd, een verhaal van exact honderd woorden, noch min noch meer. En nu ben ik aan ’t experimenteren met éénparagraafverhalen. Volgens Georges Perec↗︎ openen zo’n zelfopgelegde beperkingen ‘een soort directe toegang tot het onbewuste.’ Zelf weet ik dat zo niet, maar ze geven wel een draai aan het verhaal, die er anders niet zou zijn.
Naast die korte verhalen staan mijn lange gedichten in kwatrijnen. Grinderman ontwapend↗︎ heeft bijvoorbeeld negen kwatrijnen nodig om gezegd te krijgen wat het zeggen wil. Zo’n gedicht volgt het principe van de omweg↗︎ en een omweg is per definitie langer. Uiteraard bestaat er ook goede, korte poëzie. Extreem voorbeeld is de monostich↗︎, de poëtische oneliner. Prachtig voorbeeld daarvan is deze van Guillaume Apollinaire↗︎:

Chantre

Et l’unique cordeau des trompettes marines

In de vertaling gaat het woordspel verloren. Chantre is cantor, dichter. Cordeau is koordje, trompette marine↗︎ is een oud instrument. Lees je titel en vers luidop, hoor je Chanterelle unique cordeau des trompettes marines… De snaar die Chanterelle heet, gevolgd door de definitie ervan. Tegelijk hoor je ook dat het op de dichter zelve slaat: Chantre est l’ unique cordeau des trompettes marines. Sterk! 
Ik vind er nog een, en wel van een van mijn lievelingsdichters, de Amerikaan Charles Reznikoff: 

Moonlit Night

The trees’ shadows lie in black pools in the lawns

Sterk! Er iets aan toevoegen zou zonde zijn en korter kan niet. 

Kan niet? Toch wel, toch wel. Er bestaat ook poëzie van maar één woord. Het mooiste voorbeeld daarvan is dat van Aram Saroyan↗︎

lighght

Via dat zelf uitgevonden woord ervaar je licht dat zich gewichtsloos en stil uitbreidt. Het heeft als extraatje dat de Nederlandse vertaling er ’t zelfde uitziet en hetzelfde effect in zich draagt: lichcht. 

’Misschien is het niet zo meteen duidelijk hoe precair de hele zaak is. Haal de ene "gh" weg en hij zou dwars door je heen gaan - voeg een andere toe, en zijn grimmigheid gaat verloren. Het herhalen van de "t" in het midden zou hetzelfde zijn als het laten vallen van een steen in de stilte van het oeroude meer dat door die vier stille medeklinkers is uitgestippeld. Wat je overhoudt, is meer gevoel dan gedacht. Het gedicht beschrijft geen helderheid - het gedicht is helderheid.’ 

Mocht je echter, zoals oud-president Ronald Reagan, van mening zijn dat dit geen poëzie is, lees dan dit weerwerk↗︎ van de Amerikaanse Poetry Foundation, ik heb er het hierboven staande citaat uit vertaald.

Flor Vandekerckhove⇲

Is 't een prozagedicht?

Is 't een éénparagraafverhaal?

www.youtube.com/watch?v=XwEYVkRpONA