La manif d’Adèle

— Omdat ik op ’t net geen beelden vind die mijn stuk illustreren, neem ik zelf twee shots van het televisiescherm. Links Adèle en haar medeleerlingen, rechts vooraan de vakbondskaders. Later meldde iemand me dat de twee scènes  op 't einde van een youtubefilmpje (de referentie staat bij de opmerkingen onderaan dit stuk) te zien zijn. Ik plaats de stills onder bovenstaande montage. —   

Soms merkt een mens iets op wat niemand anders ziet. Als mij dat overkomt schrijf ik daar een stukje over. Deze keer zie ik het in La Vie d’Adèle (°), film van de zowel gelauwerde als verguisde regisseur Abdellatif Kechiche. In de zalen heb ik de film gemist. Canvas toont hem op 12 juli, ik zie hem op tv.

Wikipedia: ‘Hoewel winnaar van de Gouden Palm in Cannes, kreeg de film de nodige kritiek te verduren. Dit was met name vanwege de minutenlange expliciete seksscènes in de film. De scènes zouden te lang duren, te veel vanuit het mannelijk oogpunt gefilmd zijn en te veel hebben gevraagd van de actrices. Julie Maroh, de (lesbische) schrijfster die het boek schreef waar de film op gebaseerd is, noemde de scène "belachelijk", "ongeloofwaardig" en bedoeld voor een heteropubliek. (…).’ 
Zelf wil ik het niet over de vermaledijde male gaze hebben en evenmin over de seksscènes die het adjectief expliciet meekrijgen. Er is nog een andere scheve kijk dan de male gaze en niet alleen de seksscènes zijn expliciet. Adèle is vijftien. Op die leeftijd is alles expliciet. Alles wat ze beleeft is heftig en uitdrukkelijk. Dat heeft Kechiche goed gezien.

Aan ’t begin van de film zien we Adèle deelnemen aan wat wellicht haar eerste betoging is, haar eerste manif. Tegen besparingen in ’t onderwijs. We zien haar tussen haar medeleerlingen opstappen. Voor Adèle en de haren is het een uitbundig feest. Ze eisen de straat op en scanderen wild het refrein van On lâche rien, een prachtig, hedendaags strijdlied (2011) van HK & Les Saltimbanks.

In de daaropvolgende shot zien we een ander deel van de manifestatie. Dat wordt aangevoerd door gestaalde vakbondskaders. In een rustige zelfzekerheid dragen ze het spandoek. Voor hen is dit een moment in een jarenlang volgehouden praktijk. Tegenover het jeugdige enthousiasme van de tieners zet de regisseur de rustige volharding van de ouderen. Het contrast is filmisch opvallend en inhoudelijk erg mooi: het toont de continuïteit van verzet, waarin een nieuwe generatie zich aandient.

Ik pluis de recensies uit. Niemand heeft het opgemerkt. Ik kan het ook niet illustreren met enkele van de nochtans 140 foto’s uit de Internet Movie Database. Niemand heeft het daar gemarkeerd.

Bestaat er naast de male gaze ook iets als een ‘middenklassen gaze'? Iets wat ons belet om het schone te ontdekken, zelfs als het zich voor onze neus openbaart?

Flor Vandekerckhove

(°) La vie d’Adèle Chapitre 1 & 2. Regie. Abdellatif Kechiche. 179 min. 2013. Frankrijk/België/Spanje.

[Dit stukje verschijnt ook in Snapshots. Tijdschrift van de Vlaamse Filmpers.]