Jules Deelder: laat je fantasie de vrije loop

J.A. Deelder (1944-2019)

Op 19 december 2019 overleed Jules Deelder↗︎, een mens die je beter niet in huis kon hebben. Zo is er een youtubefilmpje waarin een oud-collega van de radio vertelt dat Jules Deelder daar indertijd een jazzprogramma verzorgde. Soms liet Jules zich niet zien of hij kwam wel, maar een kwartier te laat. Of hij verdween na een kwartier, om niet terug te komen. Seks, drugs, rock ’n roll.

Ook meen ik te weten dat hij ooit Jimi Hendrix↗︎ ontmoet heeft. Ik zoek het uit en verneem alzo dat Hendrix hem toen een briefje in handen stak: Let your mind and fancy roll on. Dat heeft Deelder wel zeer ter harte genomen: zijn gedachten en fantasie de vrije loop laten.

Jules Deelder was veel dingen tegelijk, maar feit is dat hij de gave van het woord bezat. Ik blader in Vrijwel alle gedichten (°) en zoek iets uit waarmee ik hem kan memoreren. Mijn oog valt op een prozagedicht. Het laat me ietwat aan de poëzie van Charles Reznikoff↗︎ denken, maar dan in een droogkomische variant. Een bende winkeldieven wordt op heterdaad betrapt. De vijf vrouwen torsen tassen vol gestolen waar. De winkeldetective houdt hen staande, waarna de situatie ontspoort: rake klappen, een politieagent krijgt glas in het oog, er komt een overvalwagen aan te pas. Het verhaal eindigt kurkdroog als volgt:

Op het politiebureau blijkt, dat het zestal deel

uitmaakt van een beruchte bende, die de Beemster

als basis heeft en die zich voornamelijk actief

toont gedurende de nachtelijke uren.

‘Dit was maar bijverdienste’, zeggen ze later.

En helemaal onderdaan de bladzijde staat dan de evidentie zelve: ‘Allen waren reeds eerder met de rechter in aanraking geweest.’ Het verhaal heeft de vorm van een gedicht, maar de inhoud komt wellicht woordelijk uit de krant, een readymade. U kunt het hier↗︎ volledig nalezen.

Flor Vandekerckhove↗︎

J.A. Deelder. Vrijwel alle gedichten. 2004. De Bezige Bij, A’dam. 824 pp.