Constant Permeke en de Oostendse oosteroever

— Foto links: Constant Permeke woonde met zijn gezin in het zgn. negerdorp, in de Fortstraat 9. We zien het huis (met dakvensters) op de achtergrond. Rechts: Na WO I was de wijk in een ruïne herschapen. —

Een haven trekt kunstenaars aan, het fysieke karakter van de werkzaamheden, de nabijheid van de zee, schepen die in- en uitvaren… dat alles lokt artiesten. Zelf herinner ik me levendig de IJmuider kring↗︎, kunstschilders die reageerden op het aldaar gelegen havengebied. Toen ik Het Visserijblad↗︎ uitgaf kon je op de Oostendse oosteroever kunstschilder Thierry De Cordier↗︎ in zijn atelier aan ’t werk zien. 

Volgens de indrukwekkende studie die Rudolf Weise (*) van de oude Oostendse vuurtorenwijk — het negerdorp! — gemaakt heeft, zou kunstschilder Léon Spilliaert↗︎ er vóór de Eerste Wereldoorlog gewoond hebben, meer bepaald in de Jacobsenstraat (iets wat Norbert Hostyn niet vermeldt in de biografie die hij in een catalogus publiceert naar aanleiding van Spilliaerts overzichts-tentoonstelling in 1996.)

Zeker is dat Constant Permeke↗︎ in de wijk gewoond heeft. Na zijn huwelijk met Maria ‘Mieke’ Delaere woont hij, met uitzondering van de oorlogsjaren, van 1912 tot 1922 in de Fortstraat 9. Zijn atelier bevindt zich voor de oorlog in de Jacobsenstraat, waar wellicht ook Spilliaert aan het werk is. 

In 1914 wordt Permeke aan het front gewond en naar Engeland afgevoerd. Tijdens die oorlog krijgt de wijk het hard te verduren. Bij bombardementen en beschietingen vallen er 38 doden, allemaal burgers, ook kinderen. In 1919 komt Permeke weer thuis, in de fel gehavende woning in de Fortstraat, die hij eigenhandig restaureert. Hij verhuist in 1922 als de saneringsplannen van de wijk het slechtste laten vermoeden. Waar eertijds duizenden mensen gewoond hadden, verblijven er in 1932 maar 24 meer. De woning van Permeke valt als een van de de eerste onder de sloophamer. 

Flor Vandekerckhove

(*) Rudolf Weise, De schorre van Lissemoris en de oude Vuurtorenwijk, 42 ps. Herziene uitgave, november 2004.

[DLVuurtorenwachter post dit stuk in 2020. In 2022 redigeer ik het opnieuw ten behoeve van de FB-groep Je zie van de Opex als…]

Honderd titelloze eenparagraafverhalen verscheen op 1 januari. Het e-boek is gratis voor elkeen die erom vraagt. Doe het nu en het boek valt vandaag nog in je mailbox. ’t Is een nieuwjaarscadeau van De Laatste Vuurtorenwachter. Doe het meteen via liefkemores@telenet.be↗︎.