De rechtvaardige rechters in Bredene

— Jan van Eyck (vooraan) en De Laatste Vuurtorenwachter, samen op zoek naar het verdwenen paneel 'De rechtvaardige rechters'. —

In 1934 wordt in Gent het paneel De rechtvaardige rechters gestolen. Het schilderij, dat deel uitmaakt van het wereldberoemde meesterwerk van de gebroeders Van Eyck — 'De aanbidding van het Lam Gods' — werd nooit teruggevonden.

Regelmatig, meestal in de komkommertijd, duiken er geruchten op als zou er een nieuw spoor zijn. Nu zegt ook jeugdauteur Marc de Bel dat hij weet waar het paneel zich bevindt (De Morgen, 7 juni). De vindplaats wordt onthuld, zegt hij, in een boek dat volgende week verschijnt.

Meer dan fake news zal het boek van de Bel niet opleveren. Al in 2005 heb ik immers de waarheid ter zake ontbloot. Het relaas van mijn zoektocht staat beschreven in het boek De Poldergeesten van Bredene. (°)

Ik vat mijn bevindingen samen. Tijdens WO II is de Duitse officier Henry Koehn naar het paneel op zoek gegaan: ‘Na de oorlog zou Koehn (…) het paneel verstopt hebben in de woning van Hélène Wouters, een vroegere minnares. Het betreffende huis op de Bredense Keerdijk werd evenwel, net zoals de hele omgeving, in 1953 getroffen door een grote overstroming, zodat deze piste niet verder onderzocht kon worden. Het aftrekkende tij had het geheim voorgoed met zich meegenomen. (…)’ Mijn onderzoek maakt duidelijk dat het paneel in 1953 met grote waarschijnlijkheid in zee terechtgekomen is. 
De kans dat het 65 jaar later nog op het strand teruggeworpen wordt is onbestaande. Waardoor ik met zekerheid kan zeggen dat de aankondiging van de Bel niets anders dan een publiciteitsstunt is waarmee hij zijn nieuwe werk promoot. Het is Marc uiteraard gegund en ik hoop dat het hem een succesvol boek oplevert, maar een succesvol spoor naar het schilderij zit er niet in. Wedden?

Flor Vandekerckhove

(°) Flor Vandekerckhove. De Poldergeesten van Bredene. 2005. Uitgegeven door het Gemeentebestuur van Bredene. 128 p. ISBN 9080984612.

Van Marc de Bel kreeg ik onderstaande mail: