 |
Links: Tekening van een banshee uit Fairy Legends and Traditions of the South of Ireland door Thomas Crofton Croker, 1825. Rechts Mevrouw McCormick in de film The Banshees of Inisherin. De overeenkomst is duidelijk. |
1923. Een klein Iers eiland. Het leven is wat het is. Opeens vindt folkmuzikant Colm Doherty dat ’t ook iets méér mag zijn. Hij wil een muziekstuk achterlaten, iets wat de eeuwigheid tart. Voor zijn drinkebroer Pádriac heeft hij geen tijd meer en hij verbreekt de vriendschap. Pádriac daarentegen doet er alles aan om het contact te herstellen. Dat conflict stuwt de plot voort.
Toen ik naar de film ging kijken was mijn Mac weg voor groot onderhoud. ‘t Was alsof ik de handen afgesneden was, ik kon niet meer schrijven. Waardoor ik me nu gemakkelijk kan voorstellen dat het verlies van je handen een bestaande schrijversnachtmerrie is; het verlies van je stem een zangersnachtmerrie; het verlies van je ogen een schildersnachtmerrie… De film toont ons zo’n nachtmerrie. Colm Doherty is de blijvende toenaderingspogingen van zijn maat nu heel erg beu. Hij dreigt: als Pádriac hem nog lastigvalt zal hij zichzelf een vinger afsnijden. Waaraan hij zich ook houdt: hij verliest alzo vijf vingers! Wat de film, denk ik, definieert als ’t verhaal van een nachtmerrie, zij het een bij klaarlichte dag, wat er een proeve van surrealisme van maakt. Anders valt het toch niet te begrijpen waarom een violist zichzelf de vingers afsnijdt, terwijl hij een indrukwekkend muziekstuk voor viool wil schrijven. Colms nachtmerrie vindt trouwens een pendant bij Pádriac: die moet het meemaken dat zijn lievelingsdier, ezel Jenny, stikt in… een van Colms afgesneden vingers.
Aan dat eilandsurrealisme valt alleen te ontsnappen door de dood en dat is wat de zwakzinnige zoon van de politieman ook doet. Of door naar het vasteland te verhuizen, wat Pádriacs zuster doet. De geweerschoten aldaar — Ierse burgeroorlog — wijzen er evenwel op dat de realiteit niet echt redding biedt.
‘Wat denk je,’ vraagt Tania bij ’t buitengaan, ‘is de oude mevrouw McCormick de banshee?’ Goeie vraag. Ik denk zelfs dat de (film)kwestie rond die vraag draait. De film heet The Banshees of Inisherin↗︎ en wordt zo genoemd naar het lied dat Colm schrijft. Maar werpt Pádriac tegen: ‘There are no banshees on Inisherin.’ Colm Bevestigt: ‘I know, I just like the double S.H. sounds.’ In de film is ’t nochtans overduidelijk: Mevrouw McCormick is wel degelijk de banshee↗︎, een bekende figuur in de Ierse folklore. In de film doet het oudje wat banshees in de Ierse folklore doen: ze kondigen de dood aan. En toch zeggen Pádriac en Colm uitdrukkelijk dat daar géén banshees zijn. Dat zijn sleutelzinnen: de film speelt zich niet in de realiteit af (waar geen banshees zijn), maar in de surrealiteit (waar er wel banshees zijn, als dat de maker goed uitkomt, bijvoorbeeld omwille van de dubbele SH-klanken). Omdat 't geen realisme is kiest regisseur Martin McDonagh↗︎ ook voor een niet-bestaand eiland. Daardoor krijgen we ook nooit het afgewerkte lied — The Banshees of Inisherin — van Colm te horen. Het is allemaal niet echt, 't is veel erger dan echt, ’t is surrealisme.
Dit stukje verschijnt ook in Snapshots. Tijdschrift van de Vlaamse Filmpers
Nog ’n recente filmbespreking: Cate Blanchet vertolkt dirigente Lydia Tár↗︎
 |
De e-boeken (pdf) van Flor Vandekerckhove zijn gratis. Mail erom (en vermeld de titel): liefkemores@telenet.be↗︎. |
1 opmerking:
surrealisme is echter dan echt!
Een reactie posten