De helende werking van de zee

Links: het brons dat me inspireert. Rechts: zo ziet het beeld er oorspronkelijk uit, het bovendeel staat nu aan de dijk, 

het bas-reliëf onderaan bevindt zich thans in het stadhuis van Berck.

Maandag 30 januari — Weer bevinden we ons aan de Côte d’Opale↗︎. Vandaag wandelt Tania daar 23 kilometer ver, wat zij ‘een kortje’ noemt. ’s Morgens zet ik haar af in Étaples↗︎, ’s avonds wacht ik haar op in Berck↗︎. In afwachting zoek ik daar iets om over te schrijven.

Terwijl ik de dijk afwandel, dient het onderwerp zich aan. Ik passeer een brons van beeldhouwster Marie Cazin↗︎: twee vrouwen binden een knaap de windels om. Het tafereel verwijst naar Berckse vrouwen die halverwege de negentiende eeuw kinderen toegewezen krijgen om die, geholpen door de helende zeelucht, te verzorgen. Volgt een hospitaal↗︎. Berck wordt vermaard en er volgen nog ziekenhuizen en sanatoria. 

De helende werking van de zee! ’t Is iets waar kustbewoners vertrouwd mee zijn. Niet alleen omdat het hen tot strandwandelaars↗︎ maakt, niet alleen omdat het eruit voortvloeiende toerisme hun broodwinning↗︎ is, maar ook omdat initiatieven als die van Berck deel uitmaken van hun geschiedenis. Het Zeepreventorium↗︎ in De Haan is een hedendaags voorbeeld. Zo waren er destijds in Bredene onder andere Het werk van de gezonde lucht↗︎ en 't sanatorium marin↗︎…

Merkwaardig is, vind ik, dat men de helende zeelucht pas laat in de geschiedenis ontdekt. Tot pakweg 1800 is de zee niets anders dan een plek die gemeden wordt, tenzij j’r om den brode heen moet. Wie zee zegt, zegt immers ook storm, overstroming, zondvloed↗︎. Wie zee zegt, zegt schipbreuk en verdrinking. Vanuit zee komen ziekten, zoals de pest, waardoor zeelui eerst in quarantaine↗︎ moeten. Historicus Alain Corbin↗︎ schrijft er een boek over: Het verlangen naar de kust. (°) Ik zie op ’t net dat je de Nederlandse uitgave niet meer in de handel vindt, je moet eens in de bib kijken. (Er is wel een nieuwe Franse editie [2010]. Kijk hier↗︎.)

Flor Vandekerckhove↗︎

(°) Alain Corbin. Het verlangen naar de kust. Vertaling SUN. 1989. Uitg. Sun Nijmegen. 430 pp. Oorspronkelijk: Le territoir du vide. L’Occident et le désir du rivage, (1750-1840). Parijs (Aubier) 1988.