vrijdag 2 december 2022

Bacons laatste stier

Links Study for Portret (José Capelo), 1990↗︎. Capalo is de vriend waarnaar Bacon op hoge leeftijd per se heen wil. Rechts: het laatst afgewerkte schilderij van Francis Bacon: Study Of A Bull (1991)↗︎.


Alhoewel zijn gezondheid dat eigenlijk niet meer toelaat, wil de oude Francis Bacon (1909-1992) op hoge leeftijd per se naar Spanje vliegen, naar zijn jonge vriend José Capelo↗︎. Bacon sterft in een Madrileens ziekenhuis. (°)
‘Hij verwachtte te overlijden tijdens de tocht naar Madrid. (…) Niet alleen herschikte hij zijn kamers in Reece Mews, hij bereidde waarschijnlijk ook zijn atelier — zijn particuliere podium — voor op zijn naderende dood.’
Op een ezel in het atelier staat Bacons laatst afgewerkte doek: Study of a bull (1991).
‘(…) een monochromatisch beeld van wit, zwart en asgrauwe grijstinten geplaatst in een groter veld van ruw doek in aardetinten. Een simpele gebogen band suggereerde de lijn van de horizon. Links tegen een zwarte rechthoek, kwam een spookachtige stier tevoorschijn. Zijn vorm was deels versmolten met grote witte panelen die leken op abstracte deuren. De stier was een antiek symbool van leven en kracht — vooral in de antieke wereld waaraan Bacon de voorkeur gaf — en het stierengevecht was een offersymbool.
Bacon schiep zijn laatste stier uit fluisterende grijstinten, waaraan hij letterlijk stof toevoegde. Hij had soms stof gebruikt in zijn vroegere schilderijen, maar hier was het in het bijzonder ontroerend. Het herinnerde niet alleen aan de ceremoniële woorden ‘As tot as stof tot stof’, maar ook aan de stolling in Bacons longen. (…) Er was geen twijfel over de rol van de stier. Hij was de boodschapper van de dood, een dierlijke engel, die het nieuws bracht aan de matador-kunstenaar. Hij was voornamelijk gemaakt van zachte rondingen, met één scherpe en glinsterende uitzondering. Zijn rechterhoorn was een sikkel, het symbool van sterfelijkheid. Hij pauzeert voordat hij leven oogst, om eerst even naar Bacon en de toeschouwer te kijken.’ (°°)


(°) Max Porter heeft een stukje fictie over Bacons laatste dagen geschreven. De dood van Francis Bacon. Hardcover 9789403137414 Druk: 1 juni 2021, 80 pagina’s. Uitg. De Bezige Bij, A’dam. Vertaald door Saskia van der Lingen. Ik recenseer het hoekje hier↗︎.
(°°) De citaten komen uit Mark Stevens, Annalyn Swan. Francis Bacon: openbaringen. De biografie. Uitgever: Spectrum, Unieboek, A’dam. 2021. Vertaling Rob de Ridder en Eric Strijbos. 1032 pp.


Flor in spoken word dient om de gedeclameerde versies van mijn verhalen/gedichten kenbaar te maken. Wie op Facebook zit, klikt hier↗︎.

Geen opmerkingen: