donderdag 7 februari 2013

Leon Inghelbrecht


Leon Inghelbrecht en Flor Vandekerkhove, tijdens de zomer van
2011, beiden op bezoek in het zeemanstehuis Godtschalck.
[In memoriam] — Op 7 februari vond in Oostende de uitvaartplechtigheid plaats van kustloods op rust Leon Inghelbrecht (°30.03.1925 – †31.01.2013), sinds jaar en dag medewerker aan Het Vrije Visserijblad.
Lezer van dat blad was ik lang voor ik ook maar kon vermoeden dat ik er de uitgever van zou worden. Bijgevolg kende ik de cursiefjes en verhalen die Leon Ingelbrecht al vanaf 1945 in dat tijdschrift schreef.  In het weekblad waren zijn lyrische stukjes een verademing.
Voor mij persoonlijk waren ze ook iets anders. Ze leerden me dat de visserij naast het economische, soms tragische, maar altijd keiharde aspect nog een facet vertoonde, een dimensie die poëtisch is. Het was die imaginaire dimensie waarvoor Leon Inghelbrecht tekende in zijn rubriek Van schepen, mensen en de zee.
In 1988 begon ikzelf dat tijdschrift uit te geven. Na ons eerste nummer hadden we een persconferentie georganiseerd en het is daar dat ik Leon Inghelbrecht voor het eerst mocht ontmoeten. Ja, hij wilde graag meewerken met de nieuwe equipe.
Zo vernam ik meer over de taak die hij toen in de visserij uitoefende (expert bij de coöperatieve verzekeringsmaatschappij Hulp in Nood), over zijn ervaringen als loods (‘We worden almaar meer onder stress gezet. Op mastodonten van schepen is de bemanning tot het minimum herleid.’), over zijn eerste stappen in de visserij (‘ik kreeg een kooi toegewezen die vol touwwerk lag.’), zijn jaren in de koopvaardij (‘Het was 25 graden onder nul en we leden schipbreuk. Door de ijsvorming op het schip dreigden we te vergaan.’) en over zijn leven in Congo waarvan hij een gewogen balans wilde opmaken.
Leon werd een regelmatige bezoeker van het redactiekantoor op de Oostendse Baelskaai. Hij onderscheidde zich van degenen die alleen maar over de visserij konden spreken. Hij was een belezen man. Hij had veel over psychologie gelezen, kende het werk van tal van romanciers en denkers. Hij hield een notitieboekje bij om interessante citaten te sprokkelen. Hij tekende en schilderde en hij hield van filosofische gesprekken. 
Gaandeweg ontmoetten we elkaar niet alleen maar op de redactie. We vonden elkaar ook achter de leestafels van de openbare bibliotheek. Of in een tearoom waar ik hem stoorde bij het lezen van een boek (en omgekeerd). Hij betrok me bij zijn schrijfwerk.  Bij enkele van zijn boeken mocht ik de flaptekst of een voorwoord schrijven. Hij bleef me ook opzoeken toen ik later naar Bredene verhuisd was. Hij gaf me boeken uit zijn collectie cadeau omdat hij wist dat ik ze zou koesteren en hij kocht zelfs enkele keren een boek voor me omdat hij wist dat het me zou interesseren.
We begonnen vriendschappelijk met elkaar om te gaan. De gesprekken werden intiemer en we durfden elkaar ook onze zwaktes te tonen. We gingen al eens samen uit eten. We mochten dan twee erg verschillende mensen zijn, we deelden wel een aantal waarden (het belang van reflectie, de waarde zowel als de last van het alleen-zijn, een ironische kijk op het menselijke streven, het bewaken van het onderscheid tussen sentimentaliteit en tederheid, het inzicht dat de kwaliteit van de visserij door het kapitalisme benadeeld wordt…). Het grote leeftijdsverschil belette niet dat we op den duur avonturen konden ophalen, ‘jongensverhalen’ die we onderweg meemaakten en die zo typisch zijn voor de mannelijke camaraderie, ja inderdaad tot op hoge leeftijd.
Het is bekend dat een zeeman de overstap van het schip naar de wal niet al te best verteert. Dat was ook het geval bij Inghelbrecht. Leon had het niet gemakkelijk om het actieve leven op zee in te ruilen voor het pensioen op het land. Hij moest strategieën bedenken om het aan de wal uit te houden. Daar hoorde een engagement bij in het gemeenschapsleven (o.m. in het zeemanstehuis Godtschalck). Daar hoorde ook het stukje grond bij dat hij tot enkele jaren geleden ging bewerken en dat vooral een alibi was om bij zichzelf tot rust te kunnen komen. En daar hoorde vooral een fiets bij die hij tot kort voor zijn dood nog gebruikte. ‘Flor’, zei hij, ‘de fiets is de mooiste uitvinding die ooit bedacht werd.’ ‘Ja,’ protesteerde ik, ‘vooral in de zomer. Neen,’ antwoordde hij vervolgens, Altijd!’ Toen begreep ik het.  Een fiets, dat is de wind voelen, dat is ‘in het weer bewegen’.  Hier sprak een zeeman die door zijn pensioen uit het weer weggehaald was. De fiets bracht hem er weer in. Dat is ook hoe ik me Inghelbrecht zal herinneren: als een zeeman op zijn fiets!
Toen ik Leon in 1988 leerde kennen was hij 63, een leeftijd die ikzelf net achter me gelaten heb. Ik kom nu terecht in de jaren die hij me voorgeleefd heeft. Dat ik die jaren niet onvoorbereid betreed heb ik echt aan hem te danken. Hij heeft me geleerd hoe ik die jaren het beste kan doorkomen: ‘Doe die auto weg en ga fietsen!’ Dat is wat ik daadwerkelijk ook gedaan heb.  Het blijkt een goede raad geweest te zijn. Merci Leon.
Flor Vandekerckhove

Geen opmerkingen: