In Bredene loop ik door de Duinenstraat. Hij bestond al toen ik een
kind was en hij bestaat vandaag nog steeds. Opeens houd ik halt en vraag me af:
hoe oud is die straat eigenlijk?
Zo oud als de straat is een uitdrukking. Hij staat voor verschrikkelijk
oud. Is de Duinenstraat verschrikkelijk
oud of is hij slechts gewoon oud?
Wat we weten is dit: de Duinenstraat is niet als straat begonnen, maar
als dijk. Raoul Eeckhout (°) heeft een lyrische inleiding nodig om het ontstaan van
die dijk te beschrijven: ‘Zeer lang heeft
het geduurd vooraleer de Noordzee in haar rusteloze twist-dans de kuststreek,
zoals wij die nu kennen, uit haar elastische schoot schudde, en terdege hebben,
in dichterbij gelegen eeuwen, verscheidene mensengeneraties eraan gewroet en
gekneed om haar naar hun gading te krijgen.’
Tiende en elfde eeuw brachten ‘eens
te meer overstromingen. (…) Deze keer stelden de inwoners zich te weer en
werden de eerste grote dijken ontworpen. Deze dijken die vertikaal op de
kustlijn werden gebouwd, zijn kennelijk aangelegd om de bedreigde bewoonde
gebieden tegen het zeewater te beschermen.’
Zijdeling is de naam van de dijk die ons hier interesseert. Hij moet de
achterliggende nederzetting beschermen: ‘Het
is op deze dijk dat de huidige Duinenstraat, Sluizenstraat en Oudenburgsteenweg
liggen.’
Ik weet niet of je die dijk al vanaf de start een straat mag noemen. Als
dat het geval is dan is zo oud als de
straat hier: sinds de middeleeuwen, en da’s dan inderdaad verschrikkelijk oud. Maar misschien is
de dijk gedurende eeuwen een talud gebleven en wordt hij pas een straat wanneer
er huizen op/naast gebouwd worden.
Architect Erwin Mahieu heeft me erop gewezen dat de eerste huizen in de
Duinenstraat niet parallel aan maar dwars op de dijk staan. Vandaag zijn daarvan
nog altijd enkele voorbeelden te zien, maar niet veel meer; dit jaar is er
alweer een afgebroken. Binnenkort zullen er geen meer resten. Zou iemand ze
geïnventariseerd hebben?
In zijn concreetheid kennen we de Duinenstraat als een fenomeen van
lintbebouwing. Wie van de duinen naar het dorp trekt doet dat via een lange
huizenrij. Ik ga op zoek naar het begin ervan.
De oudste foto die ik vind dateert van vlak voor de Eerste
Wereldoorlog. (°°) We bevinden ons op de hoek die gevormd wordt door
Kapel(le)straat-Driftweg en Duinenstraat. De straathoeken zijn op dat moment nog
onbebouwd.
De rechtse straathoek wordt ingepalmd door tennisvelden van het chique Grand Hotel de l’Espérance dat achter die hoek, in
de Driftweg, ligt. De tennisvelden zijn met gaas afgebakend. Aan die kant kunnen
we maar één gebouw zien staan: de garage van dat hotel.
De linkerhoek, waar in 1923 hotel Helvetia komt te staan, ligt braak. Achter
de hoek staan twee huizen. Het eerste is de kruidenierszaak In den anker. Dat huis is niet zo oud als de straat, want het
wordt in 1913 voor Alfred Constandt gebouwd. Maar het is wel ouder dan de bestrating,
want kasseien komen er in de Duinenstraat pas in 1936. Achter de winkel ligt een onbebouwd stuk en
dan volgt de herberg van Hypoliet Decuyper; misschien is dat gebouw wel ouder. Het
zijn hoe dan ook de eerste ondernemingen van de Duinenstraat die een graantje proberen
mee te pikken van het ontluikende toerisme.
Waarna er op de foto, langs de lange rij lantaarnpalen, alleen nog
polders te zien zijn. Als ik de loupe neem en mijn ogen tot spleetjes knijp,
zie ik, in de verte, één, twee, misschien wel drie gebouwtjes. De afstand kan
ik niet inschatten.
Zie ik in de verte zo’n ‘dwars op de dijk gebouwde’ huizen staan? En
zijn die zo oud als de straat?
Flor Vandekerckhove
(°) R.
Eekhout, Zoeklicht op Bredene,
1968.
(°°) E. Mahieu & F. Huygebaert, 100 jaar Bredene aan Zee in beeld, 2001.
(°°) E. Mahieu & F. Huygebaert, 100 jaar Bredene aan Zee in beeld, 2001.
