 |
Van links naar rechts. Een lezende visser in Blankenberge (1912), Sailor Reading van Yannis Tsarouchis (1910 – 1989), oudere zeeman leest aan boord van ’t schip. En nu de quizvraag: wie van de drie leest Simone de Beauvoir? |
Telkens een nieuw boek in huis komt, moet een ander de deur uit. Veelal gaat dat oude boek richting boekenruilkastje. Meestal is ‘t iets dat hier al te lang, ongelezen, stof ligt te vergaren en waarvan ik luidop tegen mezelf zeg: als je ’t nu nog niet gelezen hebt, ga je ’t nooit doen.
Deze keer valt mijn oog op een egaal groene, harde kaft, waarop in goud: Simone de Beauvoir - Memoires - De bloei van het leven. Tweedehands aangekocht in de bib, met vooraan de vernietigende stempel AFGEVOERD. Op de daaropvolgende bladzijde, als een waar frontispice, nog een stempel, waarin ik cirkelvorming lees: COMITE VOOR LECTUUR OP ZEE - OOSTENDE.
Van dat comité staat hier een foto. Het opent in 1949 een bibliotheekfiliaal in de Oostendse vismijn. Vissers kunnen er boeken ontlenen en die op zee meenemen. Ik herinner me dat lokaal. In mijn tijd is het drie halve dagen per week open. Opvallend zijn de ijzeren kisten met geschilderde scheepsnummers. Hier en daar vertoont de rij een lacune. Daar hebben kisten gestaan die niet naar de bib teruggekeerd zijn: schip vergaan! In mijn tijd zijn de meest uitgeleende titels: IJzeren mannen op houten schepen, Schepen van vroeger en nu, Berging op zee, Verhalen van de Zuidzee, De zeewolf, Jaws. Die uitleenpost bestaat niet meer. Wanneer de video aan boord komt, verdwijnt de leescultuur uit de visserij en de Bibliotheek der Zeelieden sluit in 1996 voorgoed de deuren.
Ik keer terug naar het boek. Is het niet merkwaardig dat zo’n titel zich in die Bibliotheek bevindt, de memoires van een Parijse intellectuele? Kunt u het zich voorstellen? Het schip stampt, de scheepsmotor buldert, de noordenwind giert… De visser neemt, tussen twee slepen in, moe van ’t harde werk, de Beauvoires memoires ter hand, en slaat het boek, zoals ik nu doe, op een willekeurige bladzijde open:
‘En wij begrepen nu helemaal niets meer van wat zich ginds afspeelde. Gide was er aanvankelijk te verlekkerd op geweest en te haastig met zijn verloochening gekomen dan dat wij zijn Retour de l'U.R.S.S. — dat meteen na zijn terugkeer uit de Sovjet Unie was verschenen en heel wat deining had veroorzaakt — ernstig konden nemen. Maar wat was de betekenis van de processen die in Moskou werden gehouden? (…) We hadden ons de Sovjet Unie nooit als een paradijs voorgesteld, maar we hadden ook nooit in ernst getwijfeld aan opbouw van een waarachtig socialisme daar. (…)’
Dat had Simone in 1936 natuurlijk wel moeten doen, Gides boek ernstig nemen, die had de situatie daar goed gezien. Dan had ze begrepen dat daar géén waarachtig socialisme werd opgebouwd. Ik denk dat ik dat boek toch niet naar het ruilkastje afvoer, ik ga het lezen.
Flor Vandekerckhove
Ook dit verhaal sprokkelde ik
in de Oostendse visserij
Geen opmerkingen:
Een reactie posten