Nu het water stilaan uit de Westhoek wegtrekt: De IJzervloed

Fintele, november 2023. — In 2016 kon ik daar tijdens een wandeling nog naar de hooipiete⇲ waden. Dat was tijdens de recente vloed niet mogelijk geweest, toont deze foto van Jan Huyghe. Nu het water weer wegtrekt, presenteert hij zijn streekroman De IJzervloed in Standaard Boekhandel Veurne. Daar organiseert men op woensdag 6 december om 19.30, in het filiaal Ooststraat 18, zelfs een Avondje IJzervloed. Auteur Jan Huyghe en hoofdpersonage Geert Leeman (landbouwer uit Woumen) gaan er in gesprek over de mega-overstromingen van 1993. Na het gesprek: drankje en signeersessie.

’T IS EEN OUD PROBLEEM in de Westhoek: zodra jongeren er de kans toe zien, trekken ze daar weg. Niet zo Jan Huyghe (°1956, Veurne). Na zijn studies Germaanse filologie (Leuven, 1974-79) beslist hij te blijven. Hij ervaart streek en bewoners als inspirerend en die inspiratie uit hij jarenlang in krantenstukjes en als gemeentelijke communicatie-ambtenaar. In 1986 valt Huyghe ervoor in de prijzen, hij wordt Laureaat van de Nationale Persprijs van het Gemeentekrediet, Geschreven Pers (met een 5-delige artikelenreeks over De Vlaamse Zeevisserij). Wat betekent dat Huyghe de occasionele berichtgeving weet te overstijgen, ook in monografieën, zoals deze over conservator Willem Lanszweert⇲. En nu is er De IJzervloed, een streekroman. (°)
Kerstavond 1993. Na weken regen neemt de vloed bezit van de IJzervallei. Géén kerstfeest in de laagste broeken, waar men met man & macht het vee evacueert. In vaak poëtisch proza penseelt Jan Huyghe dit waargebeurde verhaal. 

Maar aangezien zij woonden op de laagste plek in de schoot van de IJzerboezem, werden ze elk winterseizoen bezocht door de oude vieze paddenslet met haar wijde sleep, zwaar van regen, hagel en sneeuw. Waardoor ze het schamel talud van de hoferven niet op geraakte, schaamteloos neerhurkte errond, heel het broek volpiste en lange winteravonden onophoudelijk valse klaagliederen van wind en wolken murmelde. Die ieder moest aanhoren, altijd diezelfde galmende woorden, wòòmm… kòòmm… wòòmm… Daar was ze weer, de verlepte natte trut in haar afzichtelijk plaklijf, met haar dikke kop, uitpuilende ogen en varengroene tanden. In haar schubbenvel, vliezen tussen vingers en tenen. Daar was ze weer met haar oude verhalen voor de haardvuren, van mist en regen, van elfen en nekkers, verlokking en dreiging, angst en dood… wòòmm… kinderen kòòmm… wòòmm… Maar zij kwamen niet tot haar, en zij kwam niet tot hen. Zij moest wachten, iedereen moest wachten. Weken, maanden, tot de duistere dagen voorbij waren. En zij uiteindelijk, de slobberige sloerie in haar lange rok van riet, pappels en algen, schor gezongen, uitgeloogd, leeggelopen, met de komst van het nieuwe licht moedeloos vertrok, een slonzige dweil in haar kielzog.

Op mijn vraag waar het boek verkrijgbaar is, krijg ik van Huyghe een merkwaardig antwoord: naast een evidente plek in de boekhandels van de Westhoek ligt de streekroman ook in bakkerijen, cafés, restaurants en, waarom niet, bij Groenten & Fruit Martine in Merkem. ‘Ja’, zegt Huyghe, ‘we zijn te lande hé. En dat gaat goed zo.’
Flor Vandekerckhove⇲

(°) Jan Huyghe. De IJzervloed – Westhoek, kerstnacht 1993. Met een voorwoord van Willem Vermandere. 208 pp. 40-tal foto’s, illustraties. 25 euro (plus desgevallend verzendingskosten). Wie meer wil weten, vraagt het aan de auteur zelve: Jan Huyghe, Dorpstraat 49, 8670 Oostduinkerke. Tel.: 058 51 24 98. of jan.huyghe@proximus⇲.

De digitale publicaties (pdf en EPUB) van De Lachende Visch zijn gratis. 
Mail erom (en vermeld de titel): liefkemores@telenet.be⇲.