 |
— Liliane Saudemont in het visserscafé Oscovis van Maria David, grootmoeder van Rosette Ferdinande. Het café lag op de Vismarkt, hoek Fransiscus- en Kadzandstraat. — |
Vrouwelijke zeevissers zijn er nauwelijks geweest, toch niet in Vlaanderen,
niet op Belgische schepen. Ze zijn zo zeldzaam dat het woord visserin zelfs niet in het
Groene Boekje voorkomt. Gaston Duribreux heeft het er nochtans over in zijn roman De laatste visschers:
‘Vroeger jaren, als men zes maanden op de IJslandvaart wegbleef, ging de vrouw soms in zee. Of als de schipper gebleven was en de zoon te jong om te varen, dan nam de vrouw zoolang het gezag van de boot in handen.’
Persoonlijk heb ik maar drie visserinnen gekend. In Nieuwpoort is
er een schipper geweest die zijn dochter als scheepsjongen mee aan boord nam.
In Oostende was er een meid die kort op een vissersvaartuig stage gelopen heeft. Carine
Ulin heeft het langer volgehouden. Zij is lang de tweede man op ’t
schip van haar echtgenoot geweest. Maar de moeder aller Vlaamse visserinnen is ongetwijfeld de Oostendse Liliane
Saudemont. Zij is het die in de jaren vijftig het mannenmonopolie openbreekt.
Liliane stamt uit een geslacht van zeevaarders. Na de Tweede Wereldoorlog
wijkt de familie uit naar Canada waar het niet ongewoon is dat vrouwen zeeman worden.
Liliane begint er als lichtmatroos en schopt het
tot stuurman. In 1952 keert de familie terug naar België, waar vrouwen nog aan de haard vasthangen.
Voor de zeemanscarrière van Liliane dreigt het einde. Pogingen om in de koopvaardij
aan de bak te komen lopen op niets uit.
Ze probeert het in de visserij. In een rederijkantoor geeft vader
Saudemont in 1955 te kennen dat zijn zoon Leon vaart zoekt. Wanneer een vaartuig
van die rederij een matroos te kort komt, wordt de onbekende Leon ingeschakeld. Het schip verlaat de haven. De schipper ontbiedt de matroos om ‘s mans
papieren in orde te brengen. Hij herkent Liliane. Het schip maakt rechtsomkeer en
Liliane wordt weer op de kaai gezet. Het Visserijblad citeert haar:
‘Als de gazetten maar niet te veel over mij schrijven, zie ik nog wel eens kans om hier of daar aan boord te geraken. Intussen zal men het mij ook wel wettelijk toelaten.’
Daarin krijgt ze uiteindelijk gelijk. Het waterschoutambt tolereert enige tijd dat ze ter
kustvisserij vaart. In 1961 verwerft ze ook de vereiste brevetten. Het
mannenmonopolie is doorbroken. Liliane Saudmont heeft echter meer ambities dan de Belgische visserij kan inlossen. Ze verlaat de Vlaamse kust en gaat als matroos op buitenlandse
vrachtschepen werken. In Panama verwerft ze het brevet van tweede stuurman ter lange omvaart.
Dat laat haar toe om op de brug van een cargo te staan die de kusten van de Middellandse zee bevaart. Voortaan wordt ze aangesproken als kapitein, kapitein Liliane Saudemont.
[Deze post dateert van 2016. In 2021 redigeer ik hem opnieuw, ten behoeve van de FB-groep Oostendse verhalen. In 2022 presenteer ik het stuk ook aan Oostende Nostalgie.]
Geen opmerkingen:
Een reactie posten