In memoriam Petr Uhl (1941-2021)

In Praag overleed op 1 december Petr Uhl, een van de boegbeelden van de opstandige generatie van ’68. Zijn naam maakt deel uit van een lijstje generatiegenoten, iets ouder dan ik, die me op weg zetten: Rudi Dutschke↗︎, Bernadette Devlin↗︎, Alain Krivine↗︎, Tariq Ali↗︎ … lijstje dat ook aantoont hoe internationaal Mei 68 was. Ook in de Praagse Lente↗︎ vierde deze hoopvolle periode een hoogtepunt. Daar verdedigde Petr Uhl een ‘socialisme van onderaf’↗︎, dat hij tegenover de ‘hervormingen van bovenaf’ van Dubcek↗︎ plaatste. In Tsjecho-Slowakije deed je zo’n dingen niet ongestraft en hij is meer dan eens in de gevangenis terechtgekomen, vaak in barre omstandigheden. In de context van 1968 gebeurde dat voor ‘trotskistische samenzwering’. Dat komt mede doordat Petr zijn sympathie voor de Vierde Internationale↗︎ niet onder stoelen of banken stak. Wat hem écht kwalijk genomen werd, was dat hij mensen opgeroepen had om in de context van ‘bewegingen van onderaf’ politiek actief te worden. 

Het was in de gevangenis dat Uhl kennis maakte met de schrijver Vaclav Havel↗︎ die een vriend werd. Met laatstgenoemde en vele andere intellectuelen vormde hij in 1977 Charta 77↗︎. In tegenstelling tot Havel was Petr Uhl geen anti-communistische dissident. Integendeel, hij beschouwde de strijd voor een die naam waardig socialisme als zijnde essentieel.
In 1989 maakte de fluwelen revolutie een einde aan het regime in Tsjecho-Slowakije. Vaclav Havel kwam aan de macht. Petr nam toen een tijdje deel aan het opkomende politieke pluralisme door afgevaardigde te worden van Burgerforum↗︎. Ontevreden met het politieke partijleven (terwijl hij dichter naar de Groenen toe groeide) concentreerde hij zich verder op zijn werk als journalist en zijn engagement als verdediger van de mensenrechten; twee sterke kanten die hij door wist te geven aan zijn dochter Sasa, zoals blijkt uit dit artikel↗︎ in Le Monde, verslag van haar infiltratie in Tsjechische bedrijven die er de kantjes van aflopen.
Flor Vandekerckhove

Uhl, Petr. Le socialisme emprisonné. Editions Stock/La Brèche – 1980 – 350 pp. Alleen nog antiquarisch te vinden. 

Op 1 januari 2022 publiceert uitgeverij De Lachende Visch een nieuw e-boek van Flor Vandekerckhove. Honderd titelloze eenparagraafverhalen wordt ingeleid door Flors oud-leraar Nederlands Alfons Vandenbussche.

De e-boeken van Flor Vandekerckhove zijn gratis voor wie erom vraagt. Vooraf bestellen kan. Het boek wordt u dan per e-mail toegestuurd zodra het in het rek van De Weggeefwinkel komt te liggen. Vraag erom via liefkemores@telenet.be↗︎