 |
Wat Arno Hintjens, Elias Canetti en die van Club Brugge met elkaar gemeen hebben. |
Such thing should never happen but we die
(Nick Cave in Track 6 on Seven Psalms.)
Hoe om te gaan met datgene wat elk van ons te wachten staat: het overlijden. In Dormir c’est mourir un peu↗︎ maak ik het voornemen bekend om een aantal posts aan dat fenomeen te wijden. Eerst maak ik een omtrekkende beweging, zoals met het luisterlied waarin ik mijn eigen verscheiden voorspel, De laatste roker↗︎. Die song wordt voorafgegaan door een meditatie over het verouderingsproces, onder de indringende vraag Zijn we aan 't verkruimelen?↗︎, onderweg verheug ik u met een bangelijk overzicht van de Overlijdensberichten↗︎. Echt van start gaan doe ik met Dylan Thomas, die daar↗︎ een uitgesproken mening over heeft. Vandaag doe ik iets wat nooit eerder gedaan werd: ik breng rocker Arno Hintjes samen met de eerbiedwaardige literator Elias Canetti↗︎, Nobelprijswinnaar literatuur.
In het nawoord van Het boek tegen de dood (°) becommentarieert Peter von Matt een passage waarin Elias Canetti (1905-1994) het schrijven ervaart als een bescherming tegen de dood. Dit is wat Canetti zegt:
Zolang ik schrijf, voel ik me (absoluut) veilig. Misschien schrijf ik wel alleen daarom. Maar het maakt niet uit wat ik schrijf, als ik maar niet ophoud. Het kan van alles zijn, zolang het maar voor mezelf is, geen brief, niets wat van buitenaf is opgelegd of wordt geëist. Als ik echter een paar dagen niets heb geschreven, ben ik radeloos, wanhopig, somber, kwetsbaar, wantrouwig, bedreigd door honderd gevaren.
Dat ‘niet weten op te houden’ is iets waarin ik mezelf wel herken. Waarom post ik anders dagelijks — Nulla dies sine linea! — een verhaal? Niet om u te plezieren, mijn schrijfdrang werkt u alleen maar op de zenuwen. Waarom leg ik mezelf zo'n strak schrijfritme op — 200 driezinnenverhalen in één jaar? Waarom verwerp ik intussen lucratieve publieke optredens? (Iwein Scheer vraagt me om de narrenstok weer op te nemen. Geen tijd! Jasper Pollet vraagt me om dit jaar met Avondgenoegen de Oostendse Paulusfeesten te openen. Geen tijd! Daniël Crabeels vraagt me om in de Oostendse galerie Lloyd de finissage van Frans Vercoutere uit te leiden. Geen tijd!) Waarom? Dit is wat Peter von Matt erover zegt, voortgaand op de woorden van Canetti:
Hier wordt de activiteit van het schrijven als zodanig al een triomf over de dood. Hoe absurd dat idee ook lijkt — Canetti had heel goed al schrijvend kunnen sterven, en hij is ook inderdaad vlak na zijn laatste stenozin in zijn slaap overleden — het is belangrijk voor de manier waarop hij zijn schrijftoestand beleefde. Hij is niet de enige auteur die die toestand als een grensoverschrijding ervaart. ‘Ik voel lucht van een andere planeet,’ noemde George het, en Kafka zei tegen Rudolf Steiner dat hij bij het schrijven het gevoel had zich niet alleen aan zijn grenzen te bevinden, ‘maar aan de grenzen van het menselijke als zodanig’. (…)
Hoezeer ik dat fenomeen ook herken, ’t hangt mijns inziens niet exclusief aan ’t schrijven vast. Waarom trekt Arno tot op ’t laatst het podium op, zelfs als hij zich daar nauwelijks nog staande weet te houden? 't Is omdat hij al optredend voelt wat Canetti schrijvend ervaart: ‘Het kan van alles zijn, zolang het maar voor mezelf is’. Het heeft niets, zoals simpele zielen denken, met eeuwigheidsstreven te maken. Ook dat heeft Arno hier↗︎ via een kleine omweg goed weten te verwoorden: ’Ik speel muziek om in evenwicht te komen met mezelf .’ Of in de woorden van Elias Canetti: ‘Zolang ik schrijf, voel ik me (absoluut) veilig (…) als ik maar niet ophoud.’ Voor deze is ’t dit en voor gene is ’t iets anders, maar voor elk van ons geldt dat je moet bluvn goan!
Flor Vandekerckhove↗︎
Flor Vandekerckhove↗︎
(°) Elias Canetti. Het boek tegen de dood. Met een nawoord van Peter von Matt. Vertaald door Ria van Hengel. [Privé-domein nr 285] Uitg. De Arbeiderspers. A’dam/A’pen. 351 p. 2016.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten