Kritiek uiten op Israël, mag dat?

Palestijnen komen bijeen om eten te ontvangen dat is gekookt door een liefdadigheidskeuken, te midden van een hongercrisis, terwijl het Israëlisch-Gazaconflict voortduurt, in Khan Younis in de zuidelijke Gazastrook, 4 december 2024. REUTERS/Mohammed Salem.

ZELF heb ik geleerd staat en volk — ‘staatsmacht’ en ‘de mensen’ — van elkaar te onderscheiden, waarbij de staat altijd weer een gewapende bende blijkt te zijn. Ik zie dat velen dat onderscheid niet maken, collaborerend Vlaanderen is voor hen iets wat Vlamingen nu eenmaal doen, de Verenigde Staten van Amerika vereenzelvigen ze met ‘de Amerikanen', de strapatsen van Leopold II verwijten ze de Belgen, Hamas is voor hen gelijk aan de Palestijnen en zo verwarren ze ook Israël met Joden… 
Soms is de verwarring Joden/Israël gewoon slordigheid, zoals dat wellicht ook bij Herman Brusselmans het geval was, toen hij in een column Joodse mensen en Israëlische staat door elkaar haalde, dat was dom en het ligt gevoelig, zoals hij moest ondervinden. Soms is er meer aan de hand en zijn er kwade bedoelingen in ’t spel. Zo zijn er die zeggen dat elke kritiek op de staat Israël een uiting van haat tegen het Joodse volk is, antisemitisme. In het Verenigd Koninkrijk werd Ken Loach op die basis van antisemitisme beschuldigd, Jeremy Corbyn eveneens en onlangs ook Jean-Luc Mélenchon in Frankrijk. In die gevallen bestaat de kwade bedoeling er duidelijk in links te treffen, een politieke stroming wordt dan geschandvlekt omdat die een lang bestaande Westerse traditie van antisemitisme zou voortzetten. De biograaf van de Joodse schrijver Franz Kafka concretiseert die traditie goed wanneer hij schrijft: ‘In de kern is de mythe niet veranderd (…) Wat echter wel veranderde was de gedaante waarin de mythe zich in de loop van de westerse geschiedenis voordeed (…) Van Christusmoordenaar, vampier, verkrachter en gifmenger veranderde hij in een woekeraar, oneerlijke koopman, kapitalistische uitbuiter, bolsjewistische wroeter. De met zijn geweer zwaaiende zionistische imperialist, de jood als aanstormende soldaat is enkel de nieuwste versie van dat portret (…)’ (°) Wie kritiek uit op het Israëlische leger — de ‘aanstormende soldaat’  — zou zich dus aan antisemitisme te buiten gaan.

De Anne Frank Stichting is nochtans duidelijk: ‘Kritiek op de politiek van Israëlische regeringen is niet per definitie antisemitisch. Iedereen mag bijvoorbeeld politieke beslissingen van de diverse Israëlische regeringen ten aanzien van de Palestijnse gebieden afwijzen of bekritiseren. Dat gebeurt ook in Israël zelf.’ Een goed voorbeeld van dat laatste is de Israëlische professor Neve Gordon die in een zeer lezenswaardig interview zegt: ‘Israël gebruikt humanitair recht om genocide te rechtvaardigen’.
Waarmee het woord gevallen is: genocide. Mogen we Israël van volkerenmoord beschuldigen? Steunen we dan niet automatisch dat vreselijke Hamas? In deze tegenwerping, zeer gepratikeerd door rechtse stemmingmakers als Mia Doornaert & C°, zien we weer dat opportunistische gelijkstellen van staatsmacht (in ’t geval van Hamas overduidelijk een bende gewapende mannen) en volk. Amnesty International is voor die tegenwerping niet gezwicht: de organisatie ‘concludeert dat er sprake is van genocide. Volgens het 295 pagina’s tellende rapport maakt Israël zich schuldig aan (…) het opzettelijk aan de groep opleggen van levensvoorwaarden die gericht zijn op haar gehele of gedeeltelijke vernietiging. Dit is genocide.’ (°°)
Flor Vandekerckhove⇲

(°) Ernst Pawel. Het leven van Franz Kafka. 1986. Uitg. Van Gennep A’dam. 515 p.

 (°°) Het rapport van Amnesty International kan HIER gedownload worden.