zaterdag 3 januari 2015

Soupape

1965 — De derde Wetenschappelijke A klas van het O.-L.-V.-college in Oostende. Staand van links naar rechts: Klastitularis Frans Vandewalle (†), Daniël Jonckheere (†), Daniël Gunst, Robert Moreel, Luc Verhelst, Flor Vandekerckhove, Jackie Hoogenboom, Jean-Pierre Casier. Zittend: Hubert Muyle, Marc Crompout, Werner Verbiest, Roger Passchyn, Luc Vandepitte, Marc Lannoo (†), Patrick Stoops.



Er hing iets in de lucht, iedereen voelde het. Iedereen, dat waren de leerlingen van ‘t college waar ik in Oostende school liep. We wisten dat het zou gebeuren, maar we wisten niet watwaar, wanneer en waarom. Het had met de tijdgeest te maken die opstandig was en met de pubers die we waren. 
’s Middags, tussen de lessen, was er, zoals steeds, een pauze die we op de koer doorbrachten, een stonde waarin we verondersteld werden onze overmatige energie kwijt te spelen. Er was een onverwachte stortbui die ons van de koer wegjoeg, de ene helft naar rechts, de andere naar links, twee plekken waar we onder een afdak konden schuilen. Daar stonden we nu naar de regen te kijken, honderd jongens aan de ene kant en evenveel aan de andere. En in ‘t midden van dat alles, in ’t deurgat aan de zijkant, stond Soupape, de door ons verachte studiemeester. Soupape is een Frans woord, maar ’t is evengoed Oostends voor ventiel. Hij werd zo genoemd omdat hij de studiezaal, waarover hij heerste, met een langgerekt sssssssssssst tot stilte kon manen. Waarom we hem verachtten, weet ik niet meer, maar ik herinner me wel dat het een verachting was die alleen een puber kan opbrengen.
Het begon bij degenen die onder ’t afdak aan gene zijde stonden. Iemand produceerde het sissende ventielgeluid van de soupape. Het werd door een tweede overgenomen, daarna door tien en uiteindelijk door honderd. Het sissen kaatste tegen de collegemuren, ging de lucht in, daalde vanuit den hoge weer neder en overstemde het geluid van de stortbui. De strenge Soupape was er de man niet naar om dat ongestraft te laten, maar zodra hij dreigend in beweging kwam, hield het sissen aan gene zijde op en namen wij het, aan onze kant, over. Soupape draaide het hoofd, keek ons woedend aan en zag niets dan schijnbaar onschuldige gezichten van honderd jongens die alweer met sissen gestopt waren, terwijl de overkant het weer overnam.
Wat een moment! Lang heeft ’t niet lang geduurd, maar toch lang genoeg om ‘t me een halve eeuw later nog te herinneren als de dag dat wij, baardloze jongens van ’t college, het gezag waarlijk getart hebben — even toch.


[Dit stukje verscheen in 2015 in De Laatste Vuurtorenwachter. In 2020 redigeer ik het opnieuw ten behoeve van de FB-groep Oostendse verhalen. In 2022 speel ik het stuk ook door aan een nieuwe FB-groep die zich over onze jeugdjaren buigt.]

4 opmerkingen:

De laatste vuurtorenwachter zei

Van Jeroen Mantijn kreeg ik volgende opmerking toegestuurd. 'Misschien niet zo belangrijk, maar toch even dit wistjedatje : Ik heb ook het college van Oostende als extern doorlopen maar 'k ben enkele jaren vroeger dan jij afgezwaaid (niet omdat ik het beu was maar wegens iets hogere leeftijd). De oorsprong van de naam soupape is ontstaan zijn uit het feit dat soupape steeds met luide stem een “ssssttttttt...” geluid liet horen in de studiezaal der internen wanneer er ergens een niet aanvaardbaar geluid geproduceerd werd. En dat gebeurde regelmatig. Dat was zijn gangbare manier om de studiezaal tot de orde te roepen. De link met zijn lapnaam lag dus voor het grijpen.
Rekening houdend met het feit dat hij al van bij de aanvang op de hoogte was van zijn lapnaam, zal de door jou beschreven aanval op het gezag hem wel lange tijd blijven achtervolgen zijn.
Terloops : wanneer men hem beter leerde kennen, kon men makkelijk een vlot/vrolijk gesprek met hem aanknopen
waarbij hij toch niet zó gehaat bleek. Hij was vatbaar voor opmerkingen en humor in zoverre het binnen de perken
bleef. Maar dat was enkele jaren vóór jullie hem leerden kennen en wie weet wat hij ondertussen meegemaakt had.'

geert barbier zei

Ik zat ih zelfde jaar, maar in de grieks-latijnse. Ik herinner me dit voorval niet, maar ik heb gelukkig een zeefgeheugen dat alle slechte herinneringen eruit spoelt

Anoniem zei

Slechte herinneringen? Ik vind dat juist zeer goede om nooit te vergeten.

Anoniem zei

Fijn om lezen.