zaterdag 18 juni 2022

Fritz Vincke, spion voor ’t vaderland

Links: Kleinzoon Stephan Vincke schreef een boek over zijn grootouders. Op de achtergrond het Oostendse Hotel du Parc↗︎, tijdens de Tweede Wereldoorlog was daar op de eerste verdieping het kantoor van een Duitser, door de Oostendenaars ‘dikke Jef’ genoemd. De aangehouden verzetsstrijders passeerden er op weg naar de krijgsgevangenkampen waaruit velen nooit terugkeerden. Rechts: het echtpaar Vincke-Zoete; Fritz Vincke bespioneerde de Duitse bezetter, van Oostende tot Wenduine.


Bredene heeft nogal wat straatnamen naar verzetsstrijders genoemd↗︎. Fritz Vincke is daar een van. Hij geeft zijn naam aan de lange verbindingsweg tussen Bredene Dorp en het Kanaal Gent-Brugge-Oostende aan ‘t Sas. Daar wordt Fritz (doopnaam Godfried) trouwens geboren, meer bepaald aan de overkant van dat water, in het ouderlijke tuinbouwbedrijf, Prins Albertlaan 56. Daar groeit hij ook op. In 1930 trouwt hij met Seraphine Zoete en het koppel gaat in de Batterijstraat 16 in Klemskerke een eigen tuinbouwbedrijf uitbaten. Ze krijgen vijf kinderen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaan veel Vinckes en Zoetes in het verzet, zo ook Fritz. Hij verzamelt militaire inlichtingen voor Oostende en de kuststreek ten oosten ervan. Zo observeert hij de Duitse activiteiten in en rond de haven. Omdat hij al van kindsbeen lid is van de roeivereniging Sport Nautique mag hij van de bezetter in de havengeul oefenen, waarbij hij zicht heeft op de schepen, bouwwerken, troepenbewegingen… Hij observeert de stad vanaf de kerktoren van ’t Hazegras en vanaf de watertoren in De Haan. Hij rekruteert acht mensen: echtgenote Seraphine, schoonbroer Henri Zoete, schoonvader Omer, z’n oudere broer Robert Vincke, Henri Vanblaere↗︎, Jean Pierre Dewaepenaere, Oscar De Vos en Josephina Wilms. Hij krijgt inlichtingen van enkele anti-fascistische Duitse soldaten, ook van zijn kinderen die de soldaten op de tram tellen; die kinderen worden trouwens al eens ingezet als koerier.… Fritz maakt schetsen en rapporten. Zijn ‘brievenbus’ bevindt zich in de trap van een bloemenwinkel in Oostende, uitgebaat door Yvonne, z’n zuster. Vervolgens neemt een koerierster ze mee.
Die koerierster heet Germaine Funfshilling. Ze heeft een affaire met Firmin Demey die de Nieuwe Orde↗︎ aanhangt, en die… via Germaine bewijsmateriaal tegen Vincke & C° verzamelt. 
Op 30 augustus 1943 houden de Duitsers Fritz Vincke aan. Op 8 september pakken ze Seraphine Zoete op. Rond deze periode arresteren de Duitsers ook Willy Delanoy, Henri Vanblaere↗︎, dokter Jauquet, Henri Zoete, Yvonne Vincke… Al die verzetslui worden Nacht und Nebel gevangenen. NN vormt een speciale strafklasse van verzetsmensen die spoorloos verdwijnen. Er is geen briefwisseling, de familie blijft in ’t ongewisse, geen mogelijkheid om via het Rode Kruis hulp te bieden. Verwanten worden niet van overlijdens op de hoogte gebracht.
In het boek (°°) reconstrueert kleinzoon Stephan Vincke het lijden dat zijn grootvader en oma vervolgens ondergaan. Seraphine sterft op 20 maart 1945 ten gevolge van een bombardement op het wisselstation van Amstetten, waar ze als dwangarbeidster de sporen moet vrijmaken. Fritz' dwangarbeid is zo zwaar dat hij die maar vier maanden uithoudt. Op 3 januari 1945 komt hij in het ziekenhuis van kamp Gross-Rosen terecht. Op 8 februari wordt hij daar nog gezien, daarna is 't gissen. Bij het naderen van de Russen evacueren de nazi’s het kamp, zieken ’t laatst. Die moeten vijf kilometer ver naar ’t treinstation stappen. Er ligt een meter sneeuw, temperaturen tot -30, gevangenen in sjofele kledij… In ’t station wachten open wagons de overlevenden op; de treinreis resulteert weer in tal van overlijdens. Fritz sterft ergens tussen 8 en 12 februari 1945.
Na de oorlog, in 1948, wordt Germaine Funfshilling schuldig bevonden aan verklikking met vele doden tot gevolg. Ze wordt bij verstek veroordeeld. In Frankrijk vindt men haar spoor weer en op 20 oktober 1953 beschuldigt de militaire rechtbank van Parijs haar van de deportatie van een 80-tal verzetsstrijders, 41 ervan zijn nooit weergekeerd.
Flor Vandekerckhove↗︎


° Ter Cuere. Jaarboek 2019. Guy Delanghe. Het gezin Fritz Vincke en Seraphine Zoete. 2019.

°° Stephan Vincke. Agent ZE 2. Verzetsstrijder Fritz Vincke. Reconstructie van een zoektocht. 188 pp. Uitg. Bonte 8200 Brugge. 2021.


Wie ‘op Facebook zit’, moet daar eens naar Flor in spoken word kijken. Daar hoort ge mij verhalen declameren, ondersteund door passende beelden en muziek. En nu moet ge 1s goed luisteren: sinds kort speel ik die muziek zelf — ik die nooit eerder een instrument ter hand nam! — en wel op de strumstick↗︎, instrument waarvan ik tot voor kort nooit gehoord had. Wie 'op Facebook zit', klikt hier↗︎

Geen opmerkingen: