‘op de bleekweide blekt het blankgebleekte laken blanker dan ooit’ is een poëtische oneliner. De toegevoegde afbeelding, ‘De bleekweide van Alsberge en Van Oost’ van kunstenaar Jules Gondry, behoort tot het publiek domein↗︎. Het schilderij bevindt zich in de collectie Industriemuseum - www.artinflanders.be. Fotograaf is Cedric Verhelst.
Veel van mijn lezers zijn er niet voor te vinden, maar ik wel: een gedicht dat uit een enkele regel bestaat, een poëtische oneliner. In de wikipedia heet dat een monostich↗︎. Elders vind ik ook nog de term monoku↗︎. Of die termen in ’t Nederlands gebruikt worden, denk ik niet, ze staan niet in 't groene boekje. Oneliner staat daar wel in, hoewel dat evenmin erg Nederlands klinkt. Hoe dan ook, in ’t oude Griekenland doet men al aan zo’n gedichten en de surrealisten kennen er ook wat van, Guillaume Apollinaire↗︎ bijvoorbeeld. Beatdichter Allen Ginsberg↗︎ creëert in de jaren tachtig zijn eigen variante. Hij noemt zijn oneliners American Sentences. Zo’n poëzielijn van Ginsberg telt zeventien lettergrepen, evenveel als de haiku. Hij verdeelt die zeventien niet in de drie obligate 5-7-5-haikulijnen, maar legt het gedicht in één horizontale lijn neer. Voorbeelden te over vind je op Paul E. Nelsons website↗︎.
Ook ik begin nu met het genre te experimenteren. Met Ginsbergs Sentences hebben de mijne het aantal lettergrepen gemeen: 17. (°) In tegenstelling tot wat de Ginsberg en de zijnen doen, vangen mijn 'Vlaamse' oneliners (°°) niet aan met een kapitaal, ik weer leestekens en ik geef ze ook geen titel, ze dagen als ’t ware uit het niets op en verdwijnen daar ook weer in, waarmee ik de afwezigheid van een plot accentueer. Ik plaats ze in deze blog (en op YouTube) op de voorgrond van een passend beeldend werk, tekening, schilderij of foto. Die achtergronden haal ik uit wat publiek domein heet, de haast onmetelijke voorraad die algemeen beschikbaar is op internet (Wikimedia Commons, Pinterest, Wikiart etc) en die ik vrijelijk voor niet-commerciële doeleinden mag aanwenden, ’t zijn beelden waaraan geen copyright (meer) kleeft, net zoals dat het geval is met mijn eigen publicaties, Creative Commons↗︎.
Ik probeer vormelijke uniformiteit in mijn collectie oneliners te krijgen. Eerder heb ik m’n lezers gevraagd uit twee modellen↗︎ te kiezen, en alle respondenten verkozen de tekening die niet als het reliëf van een postkaartje gepresenteerd wordt. Ik neem hun keuze over.
Alhoewel ik toen uitdrukkelijk gevraagd had om de inhoud van die voorbeelden niet mee in rekening te brengen, deden enkelen dat toch: ze vonden er duidelijk niets aan. Een zei uitdrukkelijk: ‘Geeuw!’ Als dat aan hen ligt, kan ik daar uiteraard weinig aan doen. Ligt het aan mij, dan moet ik beter mijn best doen. Daarom heb ik die eerste twee probeersels↗︎ nu aangescherpt tot een derde en ik heb er ook een specifieker beeld bij gezocht, waarmee ik hen hoop te overtuigen. Wat maakt dat ik nu al drie poëtische oneliners rond hetzelfde thema heb. Ja, ‘t schuift lekker. En 't pakt ook goed op YouTube. Vind ik hé, vind ik.
Flor Vandekerckhove↗︎
Alhoewel ik toen uitdrukkelijk gevraagd had om de inhoud van die voorbeelden niet mee in rekening te brengen, deden enkelen dat toch: ze vonden er duidelijk niets aan. Een zei uitdrukkelijk: ‘Geeuw!’ Als dat aan hen ligt, kan ik daar uiteraard weinig aan doen. Ligt het aan mij, dan moet ik beter mijn best doen. Daarom heb ik die eerste twee probeersels↗︎ nu aangescherpt tot een derde en ik heb er ook een specifieker beeld bij gezocht, waarmee ik hen hoop te overtuigen. Wat maakt dat ik nu al drie poëtische oneliners rond hetzelfde thema heb. Ja, ‘t schuift lekker. En 't pakt ook goed op YouTube. Vind ik hé, vind ik.
Flor Vandekerckhove↗︎
(°) Op die 17 lettergrepen kom ik later, in een apart stukje, terug.
(°°) De vormgeving van de monoku↗︎. gelijkt meer op mijn oneliner dan de American Sentence; de monoku is naar verluidt ook ouder dan Ginsbergs Sentences, en minder strikt in aantal lettergrepen: ‘Monoku features a single line consisting of seventeen syllables or even fewer.’ In ’t Nederlands en in ’t Fries is Henk Veenstra↗︎ er al een kwarteeuw lang mee bezig.
(°°) De vormgeving van de monoku↗︎. gelijkt meer op mijn oneliner dan de American Sentence; de monoku is naar verluidt ook ouder dan Ginsbergs Sentences, en minder strikt in aantal lettergrepen: ‘Monoku features a single line consisting of seventeen syllables or even fewer.’ In ’t Nederlands en in ’t Fries is Henk Veenstra↗︎ er al een kwarteeuw lang mee bezig.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten