vrijdag 31 maart 2017

Het beeld is mooier dan het boek

— Conscience leerde zijn volk lezen, ook het vissersvolk. —
Van alle vissersmonumenten aan de kust draagt deze lezende visser mijn voorkeur weg. Het beeld staat in een plantsoen vlak bij de markt van Blankenberge. Het staat er al van 1912, als eerbetoon aan Hendrik Conscience die, zoals het in steen ook uitgekapt werd, zijn volk leerde lezen, het vissersvolk incluis. [Over dat lezende vissersvolk heb ik hier eerder al een stukje geschreven.]
Het beeld van Gustaaf Pickery (1862-1921) ademt de romantiek uit die ook Consciences boeken kenmerkt. En er huist voldoende romantiek in me om dat beeld te kunnen smaken, maar dan weer onvoldoende om Consciences vissersroman Bella Stock te consumeren. Spijtig, want misschien is dat wel het boek dat die stenen visser aan het lezen is.
Ik heb het nochtans geprobeerd. Toen ik er aan begonnen ben, heeft het daar in de blog een spoor achtergelaten. We zijn nu een jaar later en ik heb deze zelfopgelegde kwelling, zo moet ik bekennen, niet tot een goed einde gebracht.
Dat komt wellicht doordat ik op zoek gegaan ben naar herkenning. Dat komt ook door de ondertitel: Tafereelen uit het leven der Vlaemsche visschers. Dan denkt een voormalig uitgever van Het Visserijblad toch dat hij dat zal herkennen. Conscience: ‘Om dit werk te schrijven, heeft uw dienaar meermalen het Adinkerkse strand bezocht en de eenvoudige zeden der vissers doorgrond, hunne gewoonten nagespeurd, met hen verkeerd en gegeten, is hij met hen in zee geweest nacht en dag, en heeft hij dus geen moeite gespaard om de natuur en de mensen der Vlaamse zeekust te leren kennen (...)’
Als die sporen er al zijn, dan liggen ze ondergesneeuwd in de kitsch die Bella Stock uitwasemt. Want dit boek heeft veel weg van een te fors uitgevallen doktersromannetje.
Ik herken er de visserij niet in en ik herken er mezelf niet in. Dat komt niet doordat het een oud boek is. Wat Hendrik Conscience met zijn Bella Stock uit 1861 niet vermag, speelt Melville met zijn Moby Dick uit 1851 wel klaar. In het verhaal van de witte walvis herken ik de wereld, de visserij en mezelf. Vandaar ook dat ik er in deze blog vijf stukjes over de Moby Dick heb kunnen schrijven.
Dit is waar Bella Stock over gaat: een eenvoudig vissersmeisje redt een Franse edelman. Ze trouwen en leven lang & gelukkig. Het staat samengevat op bladzijde 162: ‘God is regtveerdig, mijnheer. Hij heeft dit huwelyk met zynen zegen overladen. Sedert al dien tyd, is nog geen enkel ogenblik van verdriet of ziekte den vrede van dit zoete huisgezin komen stooren. Op het kasteel waer zy woonen, mijnheer, is het juist gelyk in den hemel. Niets dan liefde en vriendschap.’

Flor Vandekerckhove

Geen opmerkingen: