 |
| Alsof er rond deze tijd nog geen lijstjes genoeg zijn. |
dinsdag 30 december 2025
Mijn top-tien aller tijden
maandag 29 december 2025
Oud worden voor beginners (7)
 |
| ’t Is een reeks die ik een beetje uit het oog verloren was, ‘Oud worden voor beginners (6)’ dateert al van 22 juli. In 'Oud worden voor beginners (5)’ vertelde ik over het liefdesverhaal van A.L. Snijders en Ineke Swanevelt, een jonge liefde op hoge leeftijd. Ineke Swanevelt reageerde inmiddels uitgebreid op die post, je moet eens kijken: klik hier⇲. Het opengesperde oog van de veelzijdige Alejandro Jodorowsky (foto) herinnert me er nu aan dat ik de reeks met zijn gedicht moet verderzetten. (Flor Vandekerckhove⇲) |
En zoals steeds: ik ben geen professionele vertaler, verre van. En er is altijd meer dan één manier om een gedicht te vertalen. Wie suggesties heeft om de vertaling te verbeteren, mag me die altijd laten weten. Mail naar liefkemores@telenet.be.
zondag 28 december 2025
Ik wil u iemand voorstellen
 |
| Christine Pire en Edwin Wets in Femme Fatale Revisited. Inzet: de cartoon die deze post op gang trok. |
‘Wie heeft die cartoon gemaakt?’ vraag ik Christine.
‘Edwin Wets natuurlijk,’ antwoordt ze.
‘Zo,’ zeg ik, ’is die Wets een cartoonist?’
‘Bwaah neen,’ zegt Christine, ‘ik zou eerder zeggen, een rocker.’
Waardoor ik me realiseer dat ik waarlijk niets over die mens afweet, iemand die een hoofdrol speelt in een stuk dat ik geschreven heb, mijn beste toneelwerk ooit trouwens.
‘Heb jij die cartoon gemaakt?’ vraag ik Wets.
‘Neen,’ zegt hij, ‘dat heeft ChatGPT gedaan.’
‘Ben je een rocker?’ vraag ik.
‘Rocker? Ik ben zanger bij rockband Moby Dickhead die vorig jaar heropgestart werd.’ Al wat Edwin Wets zegt is nieuw voor mij: ‘Ik speelde voor het eerst toneel in 1990. De rol van nar in FFR was voor mij de meest voldoening gevende ooit. Zang, beweging, emotie, humor en een stevige portie gekheid… Het kwam allemaal samen. Christine is een echte kracht op en naast het podium, door met haar te spelen werd ik beter. De tekst zat ook sterk in elkaar.’
‘Ja’, zeg ik, gespeend van nederigheid, ‘dat laatste is zeker waar.’
Weer naar Christine. ‘Dat is nogal een kerel zeg, die Edwin Wets.’
‘Ge hebt geen idee,’ antwoordt ze, ‘Hij is een getalenteerd zanger/acteur. Hij was niet vertrouwd met het Franse chanson, maar vond meteen de tweede stem in onze samenzang in FFR. Hij was trouwens erg ontroerd toen we de laatste keer FFR brachten. Volgend jaar in mei spelen we weer samen in een regie van Rik Vanovenberghe: Het Bezoek van de Dame, van Friederich Dürrenmatt.’
Moe van zoveel digitaal sociaal contact trek ik me terug in mijn vuurtoren, blij dat ik weer een steentje verlegd heb in de rivier van mijn nauwelijks gelezen oeuvre. (Ik voel dat ik nog iets aan die slotzin moet doen.)
Flor Vandekerckhove⇲
‘Ge hebt geen idee,’ antwoordt ze, ‘Hij is een getalenteerd zanger/acteur. Hij was niet vertrouwd met het Franse chanson, maar vond meteen de tweede stem in onze samenzang in FFR. Hij was trouwens erg ontroerd toen we de laatste keer FFR brachten. Volgend jaar in mei spelen we weer samen in een regie van Rik Vanovenberghe: Het Bezoek van de Dame, van Friederich Dürrenmatt.’
Moe van zoveel digitaal sociaal contact trek ik me terug in mijn vuurtoren, blij dat ik weer een steentje verlegd heb in de rivier van mijn nauwelijks gelezen oeuvre. (Ik voel dat ik nog iets aan die slotzin moet doen.)
Flor Vandekerckhove⇲
De theatertekst Femme fatale revisited werd uitgegeven door De Lachende Visch, als creative commons. Die tekst mag voor niet-commerciële doelen vrij gebruikt worden als de naam van de auteur vernoemd wordt. Het e-boekje (56 pp, pdf) is gratis beschikbaar voor wie erom vraagt. Wie het per kerende in de mailbox wil vinden, mailt sofort naar liefkemores@telenet.be⇲.
zaterdag 27 december 2025
Jeffrey Epstein had echt overal een poot in huis
 |
| Twee merkwaardige foto’s uit het onderzoek naar pedocriminele financier Jeffrey Epstein. Ze behoren tot de achtenzestig die in december vrijgegeven werden, Links: pedocriminele financier Jeffrey Epstein en Noam Chomsky; rechts: de ultranationalistische MAGA-figuur Steve Bannon en Noam Chomsky. De foto’s zijn niet gedateerd. |
Chomsky had ook, weten we nu, contact met Jeffrey Epstein († 2019), steenrijke investeerder die omwille van zijn partouzes in de jail terechtkwam, waar hij zichzelf van kant maakte. Nu werden stapels documenten vrijgegeven, waaronder achtenzestig foto’s die aantonen dat mensenhandelaar Epstein overal een poot in huis had, ook ten huize van Noam Chomsky.
Nieuwsgieren gaan in die documenten vooral op zoek naar tekens die aantonen dat notoire schuinsmarcheerders als Bill Clinton, Donald Trump en de Britse (gewezen) prins Andrew het op die parouzes met minderjarige meisjes deden. Niemand beweert dat Noam Chomsky zich daartoe verlaagd heeft. Wel blijkt dat hij en de mensenhandelaar contact onderhielden, ook nadat Epstein in 2008 al een eerste keer veroordeeld werd voor het ronselen van een minderjarig meisje voor prostitutie. Die bewering steunt op een supporterende brief voor Epstein, toegeschreven aan Chomsky, met de aanhef ‘to whom it may concern’. De steunbetuiging is niet gedateerd, maar bevat een ‘getypte handtekening’ (‘a typed signature’) met Chomsky's naam en een vermelding van zijn functie aan de Universiteit van Arizona, functie die hij in 2017 accepteerde: ‘Ik heb Jeffrey Epstein een half dozijn jaar geleden ontmoet’, luidt het in de steunbetuiging. ‘Sindsdien hebben we regelmatig contact gehouden, met vele lange en vaak diepgaande gesprekken over een zeer breed scala aan onderwerpen, waaronder onze eigen specialismen en professionele werkzaamheden, maar ook tal van andere onderwerpen waar we gemeenschappelijke interesses in hadden. Het is een zeer waardevolle ervaring voor mij geweest.’ De brief prijst Epstein omdat hij Chomsky ‘de fijne kneepjes van het wereldwijde financiële systeem’ had bijgebracht op een manier die ‘de zakenpers en vakbladen’ niet hadden gekund. Jeffrey werd, zo besluit de brief, al snel ‘een zeer gewaardeerde vriend en een regelmatige bron van intellectuele uitwisseling en stimulering.’
Ik hou een slag om de arm, in deze tijden van alternatieve feiten en trucs met artificiële intelligentie weet je nooit. Maar als we echt zien wat we menen te zien, leert het ons dat er een wereld van ‘ons kent ons’ bestaat, waarvan wij, hier beneden, geen benul hebben, wereld waarin bijvoorbeeld Chomsky aan bijvoorbeeld Steve Bannon een goede mop vertelt en waarbij die laatste schuddebuikt van ’t lachen.
Zelf hou ik me ver van het debat dat sindsdien op sociale media rond Chomsky tiert, ik ben daarvoor een te groot aanhanger van Jean Gabins levensfilosofie Maintenant Je Sais. Maar wie er zin in heeft, vindt een interessante bijdrage tot dat debat in Chomsky Reassessed van Michael Albert.
Ik hou een slag om de arm, in deze tijden van alternatieve feiten en trucs met artificiële intelligentie weet je nooit. Maar als we echt zien wat we menen te zien, leert het ons dat er een wereld van ‘ons kent ons’ bestaat, waarvan wij, hier beneden, geen benul hebben, wereld waarin bijvoorbeeld Chomsky aan bijvoorbeeld Steve Bannon een goede mop vertelt en waarbij die laatste schuddebuikt van ’t lachen.
Zelf hou ik me ver van het debat dat sindsdien op sociale media rond Chomsky tiert, ik ben daarvoor een te groot aanhanger van Jean Gabins levensfilosofie Maintenant Je Sais. Maar wie er zin in heeft, vindt een interessante bijdrage tot dat debat in Chomsky Reassessed van Michael Albert.
Toch dit nog. In 1988 engageerde ik me om in Oostende Het Visserijblad uit te geven. Ik was nog geen journalist en ik heb toen enkele jaren alles gelezen wat ik over de stiel te pakken kon krijgen. In een boek van toenmalig hoofdredacteur van Le Monde onderstreepte ik: ‘(…) is het, om te informeren, niet alleen nodig om mensen te ontmoeten, maar ook om met hen om te gaan? Is het, om de intenties van de machtigen te kennen, nodig om vriendschap met hen te sluiten? Is het, omdat het leven geen priesterschap is, nodig om financiële banden met hen te onderhouden (…)' (°)
Flor Vandekerckhove⇲
Flor Vandekerckhove⇲
(De vertaling van de citaten is van Google.)
vrijdag 26 december 2025
Hoe mensen uit uw blik verdwijnen
 |
| De foto komt uit The Wisdom of Travel: Insights from Wanderers. Ik vind daar geen info die me naar de fotograaf leidt, maar Maurice Vanbellinghen zegt me dat de foto van Roberto Di Patrizi is. |
We zijn nu negen jaar verder en dit is wat me vandaag overvalt: geen van al die mensen zie ik nog. De dikke niet, de jonge vrouw niet, de man met de rollator niet, en wat me nog het meeste schokt, de Brusselse buurman niet. Hoelang geleden zijn ze uit mijn blik verdwenen? Maanden? Jaren? Geen idee. Zo zal het ook mij vergaan. Op een dag valt het u op dat De Laatste Vuurtorenwachter u niet langer verveelt. Hoelang geleden is ’t dat hij uit uw blik verdwenen is? Maanden? Jaren? Geen idee.
Flor Vandekerckhove⇲
donderdag 25 december 2025
Het kerstfeest der vissers
 |
| Aan Het kerstfeest der vissers werd in De verhalen (°) ook de tekening toegevoegd. |
Dit jaar haal ik dat vernuft uit het mooiste Nederlandstalige kerstverhaal ooit, Kerstfeest der vissers van Joop Waasdorp (°1917 - 1988†). (°)
Een schoolklas krijgt opdracht iets rond kerst te tekenen. Zoals ik het moeilijk heb met kerst, zo heeft de verteller het op school moeilijk met tekenen. Hij maakt er zich zich gemakkelijk vanaf en is er dan ook als eerste mee klaar.
(…) toen ging ik met mijn werkstuk naar onze tekenleraar. Hij nam de grote blauwe vlakte van mij aan en bekeek hem een poosje aandachtig.‘Dat blauw,’ vroeg hij. ‘Wat is dat eigenlijk?’‘Dat is de zee,’ zei ik.Hij bracht de tekening dichter naar zijn ogen en las hardop de woordjes in de rechter bovenhoek: Het kerstfeest der vissers.‘Waar zijn die vissers?’ informeerde hij.‘Aan boord,’ zei ik.‘Aan boord?’ vroeg hij. ‘Aan boord waarvan dan?’‘Aan boord van dat schip,’ zei ik en ik wees met mijn wijsvinger het stofje aan.
Onze tekenleraar keek een hele poos naar dat nietigheidje, toen snel even naar mij en vervolgens weer op het blauwe papier. Zo bleef hij tamelijk lang zitten turen. Ineens deed hij iets wat ik nog nooit aanschouwd had: hij nam zijn pet af. Die pet, die koekenpan, nam hij echt en werkelijk van zijn hoofd. En terwijl hij hem omgekeerd vasthield, zodat de voering te zien was, zei hij: ‘Daar neem ik mijn pet voor af!’
En voor wie zo kan schrijven… Daar neem ik dan weer mijn pet voor af, ook een koekenpan, in mijn geval een baret.
Flor Vandekerckhove⇲
Flor Vandekerckhove⇲
woensdag 24 december 2025
Een fait divers op kerstavond
 |
| Het verste dok, de verste kaai, de verste meerpaal. Wat zich daar al niet afspeelt, in een scheepsruim! |
Kerstavond
het mastlicht verdwijnt en toont zich weeren weertot het blijft stille staanzes sigaretten lang wacht ik op wat komen gaaten wanneer het niet komtstap ik aan boordgewapend met mijn perskaart
waag ik me op de loopbrug rond de motor
de hitte van het motorruim slaat mij in 't gezichtachter de werkbank in de verste hoek zie ikeen jong koppeltussen olie en smeervetbrengt de vrouw het kind ter wereldhet mastlicht dat ik volgdehet paarhet kindde warmte van de scheepsmotormensen zonder papierenen kerst als fait divers
dinsdag 23 december 2025
Blankenberge variant van een universeel verhaal
Blankenberge — TOEN IK JONG was en stijf stond van testosteron, trok ik naar de dijk, om daar een vrouw te zien die me al in vervoering brengen kon door alleen maar met d’r haar te schudden. In gedachten zat ze achter me op de chopper en gaven we de wind vrij spel, een spoor van feromonen achterlatend. Obers staakten ’t werk, verkopers de verkoop, drinkers ’t drinken… Iedereen keek ons in ’t passeren na. De wind schroeide mijn okselharen, terwijl ik met vaste hand de stang omklemde. En zij mijn bast. Nooit eerder waren we zo geil geweest. Tot zover mijn gedachten. Ik stapte heel de dijk af en zag haar nergens. Onverrichter zake keerde ik terug naar huis. En bij ’t verlaten van de dijk hoorde ik achter me de spot van de Roeschaard — roes, roes, roes. (Flor Vandekerckhove⇲)
maandag 22 december 2025
Inspirerende biografieën
 |
| Links: Een illustratie van Koenraad Tinel bij Babels verhaal De zonde van Jezus. Rechts: de foto van Diane Arbus waarover Jerome Charyn het heeft. |
‘Het gesprek met Mark Schaevers (…) was wel het meest bijzondere dat ik al mocht voeren. We spraken over de uitdagingen waar je als biograaf voor staat, de keuzes die je maakt, de verrassingen op je pad, de pen die nu en dan discreter wordt terwijl waarheid de leidraad blijft. Zo kwam Mark met een citaat, van weer een andere biograaf, dat je over de levende verwanten moet schrijven alsof ze dood zijn. Had hij dat gedaan, omtrent Claus? En ik, omtrent Michiels? (…) op de eerste rij zat Rik Van Gorp, jonge negentiger, lang geleden ons beider professor Europese Letterkunde. Hij had onze boeken gelezen en sprak ons toe over de biografie als open genre, en dat we het elk op onze manier hadden gedaan. (…)’ (°)
Sigrid Boussets boek over Ivo Michiels (°°) maakt duidelijk dat er meer dan één manier is om een biografie te schrijven. Het is een ‘open genre.’ Je kunt zo’n boek met grote afstandelijkheid schrijven, zoals Matthijs de Ridder dat doet in zijn De dichter die de wereld wilde veranderen. (°°°) Daar tegenover staat de biograaf die grote betrokkenheid demonstreert zoals Nick Tosches in zijn Hellfire. (°°°°)
Over Isaak Babel heb ik twee biografieën in huis. De eerste is afstandelijk (°°°°°), de tweede betrokken. (°°°°°°) Over dat eerste boek schreef ik eerder Kan je verhalen wissen met een nekschot. Nu iets over 't tweede.
Wanneer biograaf Jerome Charyn op A Jewish Giant at Home with His Parents in the Bronx, N.Y. stoot, foto van Diane Arbus, denkt hij meteen: ‘Babel had de nieuwsgierigheid van Diane Arbus, dat gevoel van vertrouwdheid met het onbekende, een verlangen om te zoeken naar wat vreemd of nieuw was … en dat te vertalen in een reeks beelden die als momentopnamen in voortdurende beweging waren. Hij had de reus geweldig gevonden, zich helemaal thuis hebben gevoeld in het appartement van zijn ouders in de Bronx, hij die de hele planeet in een sprookje vol waterspuwers had kunnen veranderen – zo “zat” zijn blik op de dingen. (…)’
Over Isaak Babel heb ik twee biografieën in huis. De eerste is afstandelijk (°°°°°), de tweede betrokken. (°°°°°°) Over dat eerste boek schreef ik eerder Kan je verhalen wissen met een nekschot. Nu iets over 't tweede.
Wanneer biograaf Jerome Charyn op A Jewish Giant at Home with His Parents in the Bronx, N.Y. stoot, foto van Diane Arbus, denkt hij meteen: ‘Babel had de nieuwsgierigheid van Diane Arbus, dat gevoel van vertrouwdheid met het onbekende, een verlangen om te zoeken naar wat vreemd of nieuw was … en dat te vertalen in een reeks beelden die als momentopnamen in voortdurende beweging waren. Hij had de reus geweldig gevonden, zich helemaal thuis hebben gevoeld in het appartement van zijn ouders in de Bronx, hij die de hele planeet in een sprookje vol waterspuwers had kunnen veranderen – zo “zat” zijn blik op de dingen. (…)’
Dat is een hoogst subjectieve vergelijking en ik kan me voorstellen dat velen daar anders over denken. Maar wat hij zegt is wel inspirerend. Hij laat me teruggrijpen naar de Babeltekeningen van Koenraad Tinel die Babels personages op zijn eigen manier uitvergroot. (°°°°°°°) Naast Babels woorden — ‘Als kamermeisje in een hotel loop je met je rokken omhoog. Wie hier ook zijn tenten opslaat, hij is je heer en meester, om het even of het een jood is of wie ook.’ — plaatst Tinel een extreem spetterend meisje, een reus op haar eigen manier.
Flor Vandekerckhove⇲
Flor Vandekerckhove⇲
(°) Uit een FB-bericht van Sigrid Bousset.
(°°) Sigrid Bousset. Wat ik haar niet vertelde. 2025. Uitg. De Bezige Bij. 480 p.
(°°°) Matthijs de Ridder. Paul van Ostaijen. De dichter die de wereld wilde veranderen. 2023. Querido. 704 p.
(°°°°) Nick Tosches. Hellfire. Het levensverhaal van Jerry Lee Lewis. Vertaling Gideon den Tx. Uitgeverij Ben Bakker. 1990. 258 p.
(°°°°°) Adrien Le Bihan. Isaac Babel, L’écrivain condamné par Staline. 2015. Paris, ed. Perrin. 343 p.
(°°°°°°) Jerome Charyn. Savage Shorthand. The Life and Death of Isaac Babel. 2007. Random House.
(°°°°°°°) Koenraad Tinel. Tinel tekent Babel en Singer. 2022. Uitg Oogachtend. 182 p.
zondag 21 december 2025
Leonard Bernstein: ’Als ik het met hem oneens ben, waarom doe ik het dan?’
 |
| Links: dirigent Leonard Bernstein, rechts pianist Glenn Gould. |
Omdat vernuftige computertechnieken me toelaten verder in dit e-boekje te lezen en tegelijk op de Mac naar het concerto te luisteren, beleef ik een totaalervaring. Misschien doe jij dat ook als je klikt op Hear the Famously Controversial Concert Where Leonard Bernstein Introduces Glenn Gould & His Idiosyncratic Performance of Brahms’ First Piano Concerto (1962). Daarop staat ook de erg geestige, voorafgaande speech van Bernstein, waaruit ik met de hulp van Google een stukje vertaal:
‘U staat op het punt een nogal, laten we zeggen, onorthodoxe uitvoering van het Brahms-concert in d-klein te horen, een uitvoering die duidelijk verschilt van alles wat ik ooit heb gehoord (), met zijn opmerkelijk brede tempi en de frequente afwijkingen van Brahms' dynamische aanwijzingen. Ik kan niet zeggen dat ik het helemaal eens ben met de opvatting van Gould, en dit roept de interessante vraag op: “Waarom dirigeer ik het dan?" Ik dirigeer het omdat Gould zo'n waardevolle en serieuze kunstenaar is dat ik alles wat hij te goeder trouw bedenkt serieus moet nemen, en zijn opvatting is interessant genoeg opdat 'k zou vinden dat u die ook moet horen. ()’
In 2023 schreef ik Over schrijverschap, een vergelijking tussen de schrijfpraktijk van Haruki Murakami en die van mij. 23 p. Net als alle e-boeken van De Lachende Visch is ook dit essay gratis (beschikbaar in pdf en EPUB). Mail erom (zeg pdf of epub en vermeld de titel): liefkemores@telenet.be⇲.
Abonneren op:
Reacties (Atom)