Hoax

—Orson Welles (links) en Wendy van Wanten. —

In die tijd bestond het woord hoax nog niet, toch niet in het Nederlands, maar het fenomeen bestond wel. Zelf was ik uitermate geboeid door het verschijnsel, dat kwam door Orson Welles. Die had in 1938 een hoorspel geproduceerd waarin marsbewoners de aarde kwamen koloniseren. Hij had dat zo geloofwaardig gedaan dat menig radioluisteraar in paniek schoot. Ik vroeg me af of ik in Het Visserijblad, alle verhoudingen in acht genomen, ook zo’n geslaagd hoaxbericht kon plaatsen.

Dat blad verscheen elke eerste vrijdag van de maand. Dat kon de eerste dag van die maand zijn, maar ook de zevende, of een dag tussen die twee extremen. Wanneer zo’n eerste vrijdag op 1 april viel — wat in mijn herinnering maar twee keer gebeurd is — maakte ik van de gelegenheid gebruik om zo'n hoax te publiceren.

Zoals die keer dat ik meedeelde dat de Rederscentrale Wendy van Wanten als P.R.-manager gerekruteerd had. Ze moest het benarde imago van de sector opvijzelen. Ik bracht het als een primeur, een nieuwsfeit dat ik op een familiefeest uit haar mond vernomen had, schreef ik, van Wanten was een nicht van me. (Ze heet Vandenkerckhove, wat maar een letter van mijn naam verschilt. Niemand let op zo’n detail.) Onder het artikel had ik een foto van Wendy geplaatst die, op laat ons zeggen aantrekkelijke wijze, achter een indrukwekkend bureau zat. Indrukwekkend waren ook haar borsten die in het glanzende bureaublad weerspiegeld werden. Het moet geloofwaardig geweest zijn, de toenmalige voorzitter van de Rederscentrale liet me, half kwaad half lachend, weten dat zijn echtgenote er een tijd lang om gemokt had. (De twee zijn later uit elkaar gegaan, maar niet omwille van die hoax.)

Ernstiger was het bericht van 1993. Toen kopte ik op 1 april: ‘Fusie Zeebrugse Visveiling en Oostendse Visafslag is een feit’. Daaronder had ik het over een geheim contract waarbij overeengekomen werd dat alle platvis in Zeebrugge gelost zou worden en de rondvis in Oostende. De plannen zouden exact een jaar later, op 1 april 1994, in werking treden. Ook omdat ik onmiddellijk na publicatie op vakantie vertrok, en in dat zalige GSM-loze tijdperk dus onbereikbaar werd, ging het bericht een eigen leven leiden. Ambtenaren begonnen paniekerig over en weer te telefoneren, de Havengemeenschap distantieerde zich in een persmededeling van de plannen en in de Oostendse vismijn werd tegen de geplande fusie een pamflet verspreid. Tegen de tijd dat ik uit vakantie terugkwam, was de storm alweer gaan liggen, maar gestormd had het wel degelijk. Orson Welles stuurde me vanuit het hiernamaals een vette knipoog.

De Russische schrijver Isaak Babel zegt dat een goed bedacht verhaal niet op het echte leven moet gelijken. Het leven doet er zelf alles aan, zegt hij, om er als een goed uitgewerkt verhaal uit te zien. En kijk. Op het einde van 2010 is de fusie van de Zeebrugse Visveiing en de Oostendse Visafslag wel degelijk een feit geworden. En Wendy van Wanten is intussen ook al menig keer door de sector misbruikt om Vlaamse mosselen of Hollandse maatjes te propageren.

Flor Vandekerckhove (geen familie van Iris Vandenkerckhove)